Pnevmoniya (Zotiljam)

Sabablari
Kattalardagi pnevmoniya belgilari
Diagnostika
Pnevmoniyani davolash
Xavf
Xavf guruhi
Oldini olish
Shifokor qabuliga yozilish

Pnevmoniya (Zotiljam) o‘pka to‘qimasining barcha tarkibiy qismlarini zararlaydigan infeksion-yallig‘lanish kasalligidir. Bunda balg‘am bilan kuchli yo‘tal, ko‘krak qafasida og‘riq, holsizlik, tana haroratining keskin ko‘tarilishi va terlash kuzatiladi. Davolash kompleks yondashuvni o‘z ichiga oladi: tiklanish davrida antibiotiklar, qo‘shimcha dori-darmonlar va davolovchi jismoniy tarbiya.

Pnevmoniyani davolovchi barcha shifokorlarni ko‘rish

Sabablari

Pnevmoniya qo‘zg‘atuvchi mikroorganizmlar tufayli yuzaga keladi. Xavf quyidagi omillar mavjud bo‘lganda ortadi:

Dekompensatsiya bosqichidagi ichki a’zolar kasalliklari (ayniqsa yurak, buyrak, o‘pka).
Onkologik kasalliklar.
Immunitet tanqisligi va immun tizimi faoliyatining buzilishi.
O‘pkaning o‘tkazilgan ventilyatsiyasi.
Markaziy asab tizimi kasalliklari.
Umumiy narkoz.
Yoshi 60 dan oshgan.

Kattalardagi pnevmoniya belgilari

Pnevmoniya turlari va ularning simptomlari

Shifoxonadan tashqari pnevmoniya: Simptomlari qo‘zg‘atuvchisiga bog‘liq.

Pnevmokokkli: "Zanglagan" balg‘amli yo‘tal, titroq, plevra og‘rig‘i. Asoratlari: plevrit, nafas yetishmovchiligi.
Stafilokokk: yiringli balg‘am, titroq, hansirash. Asoratlari: piopnevmotoraks.
Streptokokk: Yuqori harorat, biqin og‘rig‘i, balg‘amda qon. Asoratlari: ekssudativ plevrit, abssess.
Virusli: isitma, quruq yo‘tal, konyunktivit. Asoratlari: trombozlar, qon ketish.
Atipik: Zaiflik, tunda terlash, keksalarda ongning chalkashligi.
O‘choqli (bronxopnevmoniya): sekin rivojlanishi, shilliq-yiringli balg‘am, nam xirillashlar.
Krupoz (ulush): Simptomlar kasallikning bosqichiga bog‘liq.

Isitma
Quruq yo'tal
Visokaya temperatura tela
Gnoynaya mokrota
Dixatelnaya nedostatochnost
Kashel s mokrotoy
Mokrota s krovyu
Oznob

Agar sizda ham shunga o`xshash belgilar borligini aniqlasangiz, darhol shifokorga murojaat qiling. Kasallikning oqibatlarini bartaraf etishdan ko`ra oldening olish osonroq

Diagnostika

Rentgen

Bronxoskopiya

Pnevmoniyaga shubha qilinganda kompleks diagnostika zarur:

Kasallik tarixini aniqlash: Shifokor simptomlar, hamroh kasalliklar va oxirgi O‘RVI haqida ma’lumot to‘playdi.
Ko‘rik: Xirillashlar va zararlangan tomonning orqada qolishini aniqlash uchun o‘pkani eshitish va ko‘krak qafasini tekshirish.
Perkussiya: Kasallikning lokalizatsiyasi va bosqichi uchun ko‘krak qafasini taqillatish.
Laborator tekshiruvlar: qo‘zg‘atuvchini aniqlash va boshqa infeksiyalarni istisno qilish uchun umumiy qon tahlili, siydik va balg‘am tahlili.
Rentgenografiya: O‘chog‘ining lokalizatsiyasi va o‘lchamini, yashirin abssesslarni aniqlaydi.
Bronxoskopiya: Qo‘shimcha tekshiruvlar uchun pnevmoniyaning og‘ir shakllarida amalga oshiriladi.

Pnevmoniyani davolash

Og‘ir pnevmoniya bilan og‘rigan bemorlar kasalxonaga yotqizilishi kerak, yengil shaklida esa uyda davolanish mumkin. Kompleks davolash quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

Ko‘p ichimlik
To‘shak rejimi
Vitaminli kaloriyali ovqatlanish
Antibakterial terapiya (ampitsillin, amoksiklav, rutid, sefazolin)
Dezintoksikatsion terapiya
Immunostimulyatorlar
Issiqni tushiruvchi vositalar
Mukolitiklar
Antigistaminlar

Antibiotiklar kursi 14 kungacha davom etadi va bemorning holatiga qarab o‘zgarishi mumkin. Intoksikatsiya va isitma pasaygandan so‘ng quyidagilar buyurilishi mumkin:

Fizioterapiya
Davolash fizkulturasi

Xavf

Pnevmoniya yuqumli emas va havo-tomchi yo‘li bilan yoki boshqa biror yo‘l bilan yuqmaydi. Bu o‘pkalarda paydo bo‘ladigan va boshqa asoratlar singari yuqishi mumkin bo‘lmagan asoratdir. Biroq, agar pnevmoniya viruslar yoki bakteriyalar, masalan, gripp yoki O‘RVI tufayli kelib chiqsa, bu birlamchi kasalliklar yuqumli bo‘lishi mumkin. Sil bakteriyalari qo‘zg‘atadigan kazeoz pnevmoniya bundan mustasnodir, bunday pnevmoniya ham xuddi sil kasalligi singari yuqadi.

Xavf guruhi

Pnevmoniyaning xavf guruhlariga quyidagilar kiradi:

Immuniteti zaif odamlar (immunitet tanqisligi, yaqinda o‘tkazilgan operatsiyalar, uzoq davom etgan kasalliklar)
Immunitetni zaiflashtiradigan surunkali kasalliklarga chalingan bemorlar
Gormonal dorilarni qabul qiluvchilar
Klinik depressiya yoki doimiy stress holatidagi shaxslar
Homilador ayollar va yaqinda tug‘ganlar
O‘RVI yoki gripp o‘tkazgan bemorlar
Alkogol yoki giyohvandlikka qaram bo‘lgan shaxslar

Oldini olish

Pnevmoniya kattalar va bolalarda oldini olish mumkin. Asosiy tavsiyalar quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

Immunitetning oshishi: immunitet tizimini qo‘llab-quvvatlash profilaktikaga yordam beradi.
Chekishdan voz kechish: bu pnevmoniya xavfini kamaytiradi.
Emlash: 60 yoshdan oshgan va xavf guruhidagi odamlar, shuningdek, xavf guruhidagi bolalar uchun tavsiya etiladi. Streptokokkga qarshi emlash eng ko‘p tarqalgan.
Qo‘l yuvish: Qo‘llarni sovun bilan muntazam ravishda yuvish bakteriyalarni yo‘qotishga yordam beradi.
Grippga qarshi emlash: grippdan keyingi pnevmoniya asoratlarining oldini olishga yordam beradi.
Salomatlikni saqlash: jismoniy faollik, to‘g‘ri ovqatlanish va dam olish organizmni mustahkamlaydi.