Shifokorni tanlash: Pulmonolog

Klinikani tanlash: Pulmonologiya

Plevrit

Sabablari
Plevritning belgilari
Diagnostika
Plevritni davolash
Xavf
Xavf guruhi
Oldini olish
Shifokor qabuliga yozilish

Plevrit plevra varaqlarining yallig‘lanishi bo‘lib, ekssudativ (plevra bo‘shlig‘ida suyuqlik to‘planib qolishi bilan) yoki quruq (fibrinning tushishi bilan) bo‘lishi mumkin. Shuningdek, o‘smalar, jarohatlar va infeksiyalar kabi patologik jarayonlar tufayli kelib chiqadigan yallig‘lanmaydigan plevrit ham mavjud.

Plevritni davolovchi barcha shifokorlarni ko‘rish

Sabablari

Plevritlar etiologiyasi bo‘yicha ikkita asosiy guruhga bo‘linadi:

Yuqumli bo‘lmagan (aseptik) plevritlar:

Ular boshqa a’zolar va sistemalarning leykozlar, revmatizm, kollagenozlar, o‘pka infarkti, limfogranulematozlar va gemorragik diatez singari kasalliklari natijasida rivojlanadi.
Jarohatlar, qon quyilishlar yoki fermentativ ta’sirlar (fermentativ plevrit) tufayli yuzaga kelishi mumkin.

Infeksion plevritlar:

Ular pnevmokokk, stafilokokk va grammanfiy tayoqchalar kabi infeksion qo‘zg‘atuvchilar tufayli paydo bo‘ladi.
Silga aloqador plevritlarga sil mikobakteriyalari sabab bo‘ladi va ular subplevral o‘choqlar, ildiz atrofidagi limfa tugunlaridan yoki kavernalarning yorilishi natijasida boshlanishi mumkin.
Zamburug‘li plevritlar blastomikoz va koksidioidoz kabi kasalliklar bilan bog‘liq.

Aseptik plevritlar turli xil patologiyalar, shu jumladan xavfli o‘smalar fonida rivojlanishi mumkin, bu esa metastazlar tufayli ekssudativ plevritlarga olib keladi.

Plevritning belgilari

Quruq plevrit belgilari:

Hansirash, auskultatsiyada shovqin.
Yuzaki nafas olish, yo‘tal paytida kuchli og‘riqlar.
Ko‘krak orqasida sanchiqli og‘riqlar, ko‘krak qafasining notekis ko‘tarilishi.
Diafragmal plevrit uchun: hiqichoq, meteorizm, qovurg‘alar ostida og‘riq.

Ekssudativ plevrit belgilari:

Sianoz, holsizlik, terlash.
Hansirash, quruq yo‘tal, biqin og‘rig‘i.
Qovurg‘alar ostida to‘mtoq og‘riq, febril harorat.
Qovurg‘alararo bo‘shliqlarning tekislanishi, ko‘krak qafasining nosimmetrik ko‘tarilishi.

Paramediastinal plevritlar:

Disfagiya, ovozning bo‘g‘iqligi, yuz va bo‘yinning shishi.

Agar sizda ham shunga o`xshash belgilar borligini aniqlasangiz, darhol shifokorga murojaat qiling. Kasallikning oqibatlarini bartaraf etishdan ko`ra oldening olish osonroq

Diagnostika

Biopsiya

Plevral punksiya

Ko'krak qafasi rentgeni

Torakoskopiya

Bakteriologik tekshiruvlar

Kasallik anamnezini tuzishda pulmonolog ko‘krak qafasini ko‘zdan kechiradi va auskultatsiya o‘tkazadi. Ekssudativ plevrit uchun quyidagilar xarakterlidir:

Qovurg‘alararo oraliqlarning bo‘rtib chiqishi.
To‘sh asimmetriyasi.
Bronxofoniya.
Kuchsiz nafas olish.

Qo‘shimcha tadqiqotlar quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

Plevritda qon tahlili quyidagilarni ko‘rsatishi mumkin:

ECHTni oshirish.
Seromukoidlarning ortishi.
Neytrofil leykotsitoz.
Fibrin va sial kislotalarining ko‘payishi.

Diafragmaning pnevmoniyaga aloqador quruq plevritini tashhislashda qiyinchiliklar bo‘lishi mumkin. Xarakterli:

Plevra ishqalanishi shovqinining yo‘qligi.
Og‘riq bo‘yin va qorin devoriga tarqaladi.

Plevritda aniq alomatlar:

Muayyan joylarning og‘riqli palpatsiyasi.
Agar ekssudativ plevrit fibrinoz plevritdan keyin boshlangan bo‘lsa, simptomlarga og‘irlik hissi va semizlik, umumiy holsizlik, hansirash va reflektor yo‘tal kiradi.

Plevritni davolash

Plevritlarni asosiy davolash quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

Etiologik davolash:

Pnevmoniya uchun antibiotiklar.
Silga aloqador plevritlar uchun maxsus terapiya.

Simptomatik davolash:

Revmatik plevritlar: analgetiklar, immunomodulyatorlar, fizioterapiya, glyukokortikosteroidlar.

Ekssudativ plevrit:

Torakotsentez yoki ajralmani olib tashlash uchun drenajlash (bir martada ko‘pi bilan 1,5 l).
Qo‘l massaj, elektroforez, nafas gimnastikasi.

Yiringli plevritlar:

Antiseptiklar, antibiotiklar, fermentlar va gidrokortizon.

Qaytalanuvchi ekssudativ plevritlar:

Plevra varaqlarini yopishtirish uchun kimyoviy preparatlar yoki talk.

Quruq plevritlar:

Tarang kompressiya, elektroforez, qizdiruvchi kompresslar.

Xavf

Plevritni davolash samaradorligi va mumkin bo‘lgan davolashdan keyingi asoratlar kasallikning sababi, lokalizatsiyasi va bosqichiga bog‘liq. Uzoq davom etgan yallig‘lanish jarayoni quyidagilarga olib kelishi mumkin:

Kavsharlash jarayoniga.
Hajmiy shvartlar hosil qilish.
Plevra varaqlarining qalinlashuvi.
Diafragma gumbazining funksionalligini cheklash.
Plevra bo‘shliqlari va bo‘laklar orasidagi yoriqlarning bitib ketishi.
Nafas yetishmovchiligi va plevroskleroz rivojlanishi.

Xavf guruhi

Plevritlar uchun xavf guruhini quyidagilar tashkil qiladi:

O‘pka kasalliklari bo‘lgan odamlar.
Qandli diabet bilan og‘rigan odamlar.
OIV-infeksiyali odamlar.
Ichki a’zolar ko‘chirib o‘tkazilgan odamlar.

Oldini olish

Ekssudat oz bo‘lsa, so‘rilish jarayoni va o‘pkaning tiklanishi 3-4 hafta davom etadi. Infeksion plevritlar qaytalanishi mumkin, onkologik plevritlar zo‘rayib boradi va yiringli plevritlardan keyin qiyin tiklanadi. Tizimli fizioterapiya, sanatoriyda davolanish va 2 yil davomida dispanser kuzatuvi tavsiya etiladi.

Yiringli plevritlarning oldini olish quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

Plevra bo‘shlig‘idan havo, qon, ekssudatni aniqlash va olib tashlash.
Empiyaning oldini olish uchun o‘pka to‘qimasini germetizatsiya qilish, aseptikaga rioya qilish va bronxlarga ishlov berish.

Plevritlarning umumiy profilaktikasi immunitet tizimini mustahkamlash, sil, pnevmoniya, revmatizmning oldini olish, chekish va kanserogenlardan voz kechishni o‘z ichiga oladi.