Portalimizni rivojlantirish maqsadida biz cookiesdan foydalanamiz. Saytdan foydalanishni davom etishingiz, ulardan foydalanishimizga rozilligingizni anglatadi.
Plevrit plevra varaqlarining yallig‘lanishi bo‘lib, ekssudativ (plevra bo‘shlig‘ida suyuqlik to‘planib qolishi bilan) yoki quruq (fibrinning tushishi bilan) bo‘lishi mumkin. Shuningdek, o‘smalar, jarohatlar va infeksiyalar kabi patologik jarayonlar tufayli kelib chiqadigan yallig‘lanmaydigan plevrit ham mavjud.
Plevrit plevra varaqlarining yallig‘lanishi bo‘lib, ekssudativ (plevra bo‘shlig‘ida suyuqlik to‘planib qolishi bilan) yoki quruq (fibrinning tushishi bilan) bo‘lishi mumkin. Shuningdek, o‘smalar, jarohatlar va infeksiyalar kabi patologik jarayonlar tufayli kelib chiqadigan yallig‘lanmaydigan plevrit ham mavjud.
Sabablari
Plevritlar etiologiyasi bo‘yicha ikkita asosiy guruhga bo‘linadi:
Yuqumli bo‘lmagan (aseptik) plevritlar:
Ular boshqa a’zolar va sistemalarning leykozlar, revmatizm, kollagenozlar, o‘pka infarkti, limfogranulematozlar va gemorragik diatez singari kasalliklari natijasida rivojlanadi.
Jarohatlar, qon quyilishlar yoki fermentativ ta’sirlar (fermentativ plevrit) tufayli yuzaga kelishi mumkin.
Infeksion plevritlar:
Ular pnevmokokk, stafilokokk va grammanfiy tayoqchalar kabi infeksion qo‘zg‘atuvchilar tufayli paydo bo‘ladi.
Silga aloqador plevritlarga sil mikobakteriyalari sabab bo‘ladi va ular subplevral o‘choqlar, ildiz atrofidagi limfa tugunlaridan yoki kavernalarning yorilishi natijasida boshlanishi mumkin.
Zamburug‘li plevritlar blastomikoz va koksidioidoz kabi kasalliklar bilan bog‘liq.
Aseptik plevritlar turli xil patologiyalar, shu jumladan xavfli o‘smalar fonida rivojlanishi mumkin, bu esa metastazlar tufayli ekssudativ plevritlarga olib keladi.
Plevritning belgilari
Quruq plevrit belgilari:
Hansirash, auskultatsiyada shovqin.
Yuzaki nafas olish, yo‘tal paytida kuchli og‘riqlar.
Disfagiya, ovozning bo‘g‘iqligi, yuz va bo‘yinning shishi.
Agar sizda ham shunga o`xshash belgilar borligini aniqlasangiz, darhol shifokorga murojaat qiling. Kasallikning oqibatlarini bartaraf etishdan ko`ra oldening olish osonroq
Kasallik anamnezini tuzishda pulmonolog ko‘krak qafasini ko‘zdan kechiradi va auskultatsiya o‘tkazadi. Ekssudativ plevrit uchun quyidagilar xarakterlidir:
Qovurg‘alararo oraliqlarning bo‘rtib chiqishi.
To‘sh asimmetriyasi.
Bronxofoniya.
Kuchsiz nafas olish.
Qo‘shimcha tadqiqotlar quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
Plevritda qon tahlili quyidagilarni ko‘rsatishi mumkin:
ECHTni oshirish.
Seromukoidlarning ortishi.
Neytrofil leykotsitoz.
Fibrin va sial kislotalarining ko‘payishi.
Diafragmaning pnevmoniyaga aloqador quruq plevritini tashhislashda qiyinchiliklar bo‘lishi mumkin. Xarakterli:
Plevra ishqalanishi shovqinining yo‘qligi.
Og‘riq bo‘yin va qorin devoriga tarqaladi.
Plevritda aniq alomatlar:
Muayyan joylarning og‘riqli palpatsiyasi.
Agar ekssudativ plevrit fibrinoz plevritdan keyin boshlangan bo‘lsa, simptomlarga og‘irlik hissi va semizlik, umumiy holsizlik, hansirash va reflektor yo‘tal kiradi.
Plevritni davolash
Plevritlarni asosiy davolash quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
Plevritni davolash samaradorligi va mumkin bo‘lgan davolashdan keyingi asoratlar kasallikning sababi, lokalizatsiyasi va bosqichiga bog‘liq. Uzoq davom etgan yallig‘lanish jarayoni quyidagilarga olib kelishi mumkin:
Kavsharlash jarayoniga.
Hajmiy shvartlar hosil qilish.
Plevra varaqlarining qalinlashuvi.
Diafragma gumbazining funksionalligini cheklash.
Plevra bo‘shliqlari va bo‘laklar orasidagi yoriqlarning bitib ketishi.
Nafas yetishmovchiligi va plevroskleroz rivojlanishi.
Xavf guruhi
Plevritlar uchun xavf guruhini quyidagilar tashkil qiladi:
O‘pka kasalliklari bo‘lgan odamlar.
Qandli diabet bilan og‘rigan odamlar.
OIV-infeksiyali odamlar.
Ichki a’zolar ko‘chirib o‘tkazilgan odamlar.
Oldini olish
Ekssudat oz bo‘lsa, so‘rilish jarayoni va o‘pkaning tiklanishi 3-4 hafta davom etadi. Infeksion plevritlar qaytalanishi mumkin, onkologik plevritlar zo‘rayib boradi va yiringli plevritlardan keyin qiyin tiklanadi. Tizimli fizioterapiya, sanatoriyda davolanish va 2 yil davomida dispanser kuzatuvi tavsiya etiladi.
Yiringli plevritlarning oldini olish quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
Plevra bo‘shlig‘idan havo, qon, ekssudatni aniqlash va olib tashlash.
Empiyaning oldini olish uchun o‘pka to‘qimasini germetizatsiya qilish, aseptikaga rioya qilish va bronxlarga ishlov berish.
Plevritlarning umumiy profilaktikasi immunitet tizimini mustahkamlash, sil, pnevmoniya, revmatizmning oldini olish, chekish va kanserogenlardan voz kechishni o‘z ichiga oladi.
Ushbu maqola faqat tanishish maqsadida joylashtirilgan va ilmiy material yoki professional tibbiy maslahat emas.