Disleksiya

Sabablari
Disleksiya belgilari
Diagnostika
Disleksiyani davolash
Xavf
Oldini olish
Shifokor qabuliga yozilish

Disleksiya - bu ko‘rish va eshitish qobiliyati buzilmagan holda so‘zlar yoki matnlarni o‘qish va tushunishda qiyinchiliklarda namoyon bo‘ladigan buzilish. Bu bolalar va o‘smirlar ta’lim olishda duch keladigan eng keng tarqalgan qiyinchiliklardan biridir.

Disleksiyani davolovchi barcha shifokorlarni ko‘rish

Fonematik disleksiya: fonemalarning o‘zgarishi yoki o‘rin almashtirishdagi xatolar, tovushlarning aralashuvi.
Semantik disleksiya (mexanik o‘qish): o‘qilgan so‘zlar, gaplar va matnni tushunishning buzilishi.
Agrammatik disleksiya: qo‘shimchalarni o‘zgartirish va so‘zlarni moslashtirishdagi xatolar.
Optik disleksiya: grafik jihatdan o‘xshash harflarni o‘zlashtirishdagi qiyinchiliklar.
Mnestik disleksiya: harflar va tovushlarni taqqoslashda qiyinchiliklar.

Sabablari

Disleksiyani davolash murakkab vazifa bo‘lib qolmoqda, chunki kasallikning aniq sabablari va mexanizmlari hali aniqlanmagan. Asosiy xavf omillariga quyidagilar kiradi:

Neyrobiologik sabablar (chap chakka chigalining orqa qismi faolligining pasayishi, o‘rta chakka chigalining orqa qismida miya to‘qimasining zichligi pasayishi).
Irsiy moyillik.
Bosh miya jarohatlari.

Disleksiya belgilari

Disleksiya belgilari:

O‘qishning buzilishi
Ma’lumotlarni tushunmaslik
O‘qishdagi qiyinchiliklar

Disleksiyaning dastlabki belgilari odatda maktab ta’limining boshlang‘ich bosqichlarida namoyon bo‘ladi.

Agar sizda ham shunga o`xshash belgilar borligini aniqlasangiz, darhol shifokorga murojaat qiling. Kasallikning oqibatlarini bartaraf etishdan ko`ra oldening olish osonroq

Diagnostika

Disleksiya diagnostikasi logoped tomonidan amalga oshiriladi:

O‘qish ko‘nikmalari darajasini aniqlash uchun maxsus testlar.
Bosh miya magnit-rezonans tomografiyasi (MRT).
Bosh miyaning pozitron-emission tomografiyasi (PET).

Disleksiyani davolash

Disleksiyani davolash individual tanlanadi. Odatda, logoped bilan muntazam mashg‘ulotlar yetarli, ammo ba’zi hollarda psixoterapevt maslahati talab qilinishi mumkin.

Xavf

Disleksiya maktabda o‘zlashtirishni pasayishiga va bolada norasolik kompleksi rivojlanishiga olib kelishi mumkin.

Oldini olish

Disleksiyaning oldini olish uchun quyidagilar tavsiya etiladi:

Kichik yoshdan boshlab bolalar bilan shug‘ullanish, muntazam ravishda kitob o‘qish va eshitish idrokini rivojlantirish.
Maktabgacha yoshda o‘qish ko‘nikmalarini o‘rganishni boshlash.
Kasallikning dastlabki belgilari paydo bo‘lganda logopedga murojaat qilish kerak.