Skarlatinaga A guruhga kiradigan beta-gemolitik streptokokk sabab bo‘ladi. Kasal odam ham, simptomsiz odam ham infeksiya manbai bo‘lishi mumkin. Kasallikning birinchi kunlarida eng ko‘p yuqumlilik kuzatiladi. Kasallikning yuqish xavfi simptomlar paydo bo‘lgandan keyin uch haftagacha saqlanib qoladi.
Odamlarning 15-20% simptomsiz tashuvchilar bo‘lib, uzoq vaqt davomida infeksiyani yuqtirishi mumkin.
Uzatish yo‘llari:
Havo-tomchi (yo‘tal, aksirish, suhbat).
Maishiy (ifloslangan buyumlar yoki mahsulotlar orqali).
O‘tkazilgan skarlatinadan keyingi immunitet o‘ziga xos bo‘lib, uni streptokokkning boshqa turlaridan himoya qilmaydi.
Kasallanishning eng yuqori cho‘qqisi kuz va qishda kuzatiladi.
Skarlatina belgilari:
Tomoq og‘rig‘i: bodomcha bezlari, til yoylari, yumshoq tanglay va halqumning orqa devori giperemiyasi. Ba’zi hollarda - yiringli karash bilan follikulyar-lakunar angina.
Limfa tugunlarining kattalashuvi: Zich, paypaslaganda og‘riqli.
Til: 4-5 kunda och malina rangga kiradi, karash yo‘qoladi, so‘rg‘ichlar gipertrofiyasi kuzatiladi.
Lablar: Malipa rangida, ayniqsa og‘ir shaklda.
Mayda nuqtali toshma: Kasallikning 1-2 kunlarida, avval yuz va tananing yuqori qismida, keyin bukuvchi yuzalarda va sonning ichki tomonida paydo bo‘ladi. Teri burmalarida toshma qizil yo‘llar bilan qo‘shilib ketishi mumkin.
Filatov simptomi: Burun-lab uchburchagida toshmalar bo‘lmasligi, teri oqarib turadi.
Mayda qon quyilishlar: Tomirlarning mo‘rtligi tufayli.
3-5-kuni simptomlar kamayadi, toshma oqaradi va 4-9 kundan keyin yo‘qolib, mayda tangachali (tovon va kaftlarda yirik tangachali) po‘stloq qoldiradi.
Kattalarda skarlatina simptomsiz kechishi mumkin, masalan:
Siyrak oqish toshma
Tomoqning yengil yallig‘lanishi
yuqori ECHT;
neytrofil leykotsitoz;
leykotsitar formulaning chapga siljishi.
RKA skarlatinaga ekspress tashxis qo‘yish uchun qo‘llaniladi.
Yurak-qon tomir tizimidagi asoratlarda bemor kardiologga yuboriladi va yurakning UTT va EKG tekshiruvi tavsiya etiladi. Otit belgilarida otolaringolog ko‘rigi ko‘rsatilgan. Buyrak faoliyatini baholash uchun ultratovush tekshiruvi o‘tkaziladi.
Noto‘g‘ri davolanish tufayli kech asoratlar quyidagilarni o‘z ichiga olishi mumkin:
Sinovit: kasallikning ikkinchi haftasida bo‘g‘imlarning og‘riqliligi va shishi.
Yurak qopqoqlarining zararlanishi: qopqoqlarning qalinlashishi, ko‘krak qafasidagi og‘riq va hansirash.
Glomerulonefrit: skarlatinadan keyin buyraklarning yuqori harorat va bel og‘rig‘i bilan yallig‘lanishi.
Revmatizm: skarlatinadan 3-5 hafta o‘tgach yirik bo‘g‘imlarning zararlanishi.
Siddengam xoreyasi: 2-3 haftadan keyin boshqarib bo‘lmaydigan harakatlar, nutq va yurishdagi o‘zgarishlarni keltirib chiqaradigan bosh miya yallig‘lanishi.
Homiladorlik paytida skarlatina erta muddatlarda bola tashlashga olib kelishi mumkin va antibiotiklar qabul qilish zarurati bilan murakkablashadi, bu har doim ham bo‘lajak onalar uchun mumkin emas.
immunitet zaiflashgan odamlar;
yosh bolalar;
allergiya bilan og‘rigan odamlar;
uzoq vaqt stressli vaziyatlarda bo‘lgan bemorlar.
zararlanganlarni izolyatsiya qilish;
bolalar muassasalarida karantin o‘tkazish;
bemorlarni kasalxonaga yotqizilgan paytdan boshlab kamida 10 kun o‘tgach, keyinchalik yana 12 kun davomida uy rejimiga rioya qilgan holda kasalxonadan chiqarish.
Ruxsat berilgan:
Sho'rvalar, donli qaynatmalari.
Kechagi oq non.
Yog‘siz go‘sht va baliq.
Sut kislotali mahsulotlar.
Grechixa, manniy va guruchli bo‘tqalar.
Sabzi, kartoshka, lavlagi, pomidor, gulkaram.
Rezavorlar va mevalar.
Aralashtirilgan meva sharbatlari, na’matak qaynatmalari, quritilgan meva kompotlari.
Asal, marmelad, jem, shakar.
Quyidagilar chiqarib tashlandi:
Sdoba, yangi non.
Yog‘li go‘sht mahsulotlari va sho‘rvalar.
Kolbasalar, konservalar, tuzlangan baliq, dudlangan narsalar.
Rediska, piyoz, turp, sarimsoqpiyoz, oqbosh karam, dukkaklilar, bodring.
Qaymoq, qatiq, qattiq pishloq, yog‘li smetana.
Pishlog‘i, arpa yormasi, perlovka, makaron.
Piroglar, shokolad, kakao.
Suyuqlik: buyrak kasalliklari bo‘lmaganda kuniga 2,5 litrgacha.
Dushanba - Juma 09:00-18:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Juma 08:30-16:00
Shanba 08:30-15:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 09:00-16:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba, Seshanba, Payshanba, Juma 08:00-13:00
Ish vaqti belgilanmagan
Telefon raqamni ko'rish uchun bizning Telegram botga o'ting.
Telegramda raqamni ko'rish
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Juma 11:00-15:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba, Chorshanba, Payshanba, Shanba, Yakshanba Dam olish kuni
Ish vaqti belgilanmagan
Telefon raqamni ko'rish uchun bizning Telegram botga o'ting.
Telegramda raqamni ko'rish
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba, Chorshanba, Juma 09:00-13:00
Seshanba, Payshanba, Shanba 13:00-17:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 09:00-14:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 09:00-21:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 10:00-17:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba, Chorshanba, Juma 09:00-13:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 09:00-17:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 08:00-14:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 08:30-16:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Juma 09:00-15:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba, Chorshanba, Juma 08:00-14:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba, Chorshanba, Juma, Yakshanba Dam olish kuni
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 09:00-16:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 09:00-15:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 08:30-17:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Belgilangan raqamga chegirma uchun promo-kod bilan SMS-xabar jo'natildi
