- юрак-қон томир касалликлари (стабил стенокардия, сурункали юрак етишмовчилиги (NYHA таснифи бўйича I-III синф), кардиомиопатия, юрак-қон томир тизимининг фаолиятини функционал бузилишлари);
- бош мияда қон айланишини ўткир ва сурункали ишемик бузилишлари;
- иш фаолиятини сусайиши, жисмоний ва психоэмоционал зўриқиш;
- бош мияда қон айланишини бузилишлари, жароҳатлари ва энцефалитдан кейинги тузалиш даврида қўлланади.
- оғир даражадаги жигар ва/ёки буйрак етишмовчилиги (ҳавфсизлиги бўйича маълумотлар етарли бўлмаганлиги туфайли);
- ҳомиладорлик ва лактация;
- 18 ёшгача бўлган болалар ва ўсмирларда (ушбу ёшдаги гуруҳда мельдонийни қўллаш ҳавфсизлиги бўйича маълумотлар йўқлиги туфайли) препаратни қўллаш мумкин эмас.
γ-бутиробетаиннинг структур аналоги ҳисобланади.
Карнитин биосинтезига таъсири
Мельдоний γ-бутиробетаингидроксилазани қайтувчан ингибиция қилиб, γ-бутеробетаин (ГББ) дан карнитин биосинтезини камайтиради ва узун занжирли ёғ кислоталарини ҳужайра қобиғи орқали ташилишига тўсқинлик қилади, шу орқали ҳужайраларда кучли детергантлар – ёғ кислоталарининг оксидланмаган фаоллашган шаклларини тўпланишига тўсқинлик қилади. Шундай қилиб, ҳужайра мембраналарини шикастланишини бартараф қилади.
Ишемия шароитларида карнитиннинг концентрацияси камайганида ёғ кислоталарини
β-оксидланиши секинлашади ва ҳужайраларда кислородни сарфланиши оптималлашади, глюкозани оксидланиши рағбатланади ва АТФни биосинтез жойи (митохондрийлар) дан сарфланиш жойи (цитозол) гача ташилиши тикланади. Умуман олганда, ҳужайралар озуқа моддалари ва кислород билан таъминланади, шунингдек ушбу моддаларни сарфланиши оптималлашади.
Ўз навбатида, карнитиннинг ўтмишдоши, ГББ биосинтези ошганида NO-синтетаза фаоллашади, натижада қоннинг реологик ҳусусиятлари яхшиланади ва периферик қон-томирларнинг қаршилиги камаяди.
Мельдонийнинг концентрацияси камайганида карнитинни биосинтези яна кучаяди ва ҳужайраларда ёғ кислоталарининг миқдори аста-секин тикланади.
Мельдонийнинг таъсирини самарадорлиги оқибатида ҳужайраларни юкламага бўлган толерантлиги (ҳужайралар ичида ёғ кислоталарининг миқдорини пасайиши оқибатида) ошади.
Юракка ва қон-томир тизимига таъсири
Ҳайвонларда ўтказилган тадқиқотларда, мельдонийни миокарднинг қисқарувчанлик фаоллигига ижобий таъсир қилиши, уни миокардга ҳимоя қилувчи таъсирини хослиги (шу жумладан алкоголга ва катехоламинларга нисбатан), юрак ритмини бузилишини бартараф қилиши, миокарда инфаркти соҳасини камайтириши аниқланган.
Юракни коронар касаллиги (зўриқиш оқибатидаги стабил стенокардия)
Зўриқиш оқибатидаги стабил стенокардияни даволашда мельдоний бошқа антиангинал воситалар билан мажмуада бир курс қўлланганилиги юзасидан тўпланган клиник маълумотларни таҳлили, препарат стенокардия ҳуружларининг жадаллиги ва учраш тезлигини камайтиришини, шунингдек қўлланадиган глицерилтринитратнинг миқдорини камайтиришини кўрсатган. Мельдоний юракни коронар касаллиги (ЮКК) ва юрак экстрасистолиялари бўлган беморларда яққол ифодаланган антиаритмик таъсир кўрсатади, суправентрикуляр экстрасистолалари бўлган пациентларда камроқ ифодаланган таъсири кузатилади. Препарат тинч ҳолатда кислородга бўлган эҳтиёжни камайтириш ҳусусиятига эга, бу ҳолат ЮККни антиангинал даволашни самарали мезони ҳисобланади.
Мельдоний коронар ва периферик қон-томирлардаги атеросклеротик жараёнларга ижобий таъсир қилиб, зардобда холестериннинг умумий даражасини ва атероген индексни камайтиради.
Сурункали юрак етишмовчилиги
Нисбатан кўп сонли клиник тадқиқотларда ЮКК оқибатидаги сурункали юрак етишмовчилигини даволашда мелдонийнинг роли таҳлил қилинган ва юрак етишмовчилиги бўлган пациентларда жисмоний юкламага нисбатан толерантликни, шунингдек пациентлар томонидан бажариладиган иш ҳажмини ошириш ҳусусияти аниқланган.
Марказий нерв тизимига таъсири
Мельдонийни антигипоксик таъсири ва бош мияда қон айланишига таъсири аниқланган. Препарат бош мияда қон айланиши ҳажмини ишемик ўчоқлар томонда қайта тақсимланишини оптималлаштиради, нейронларни гипоксияга бўлган чидамлилигини оширади.
Препарат марказий нерв тизимига рағбатлантирувчи таъсир кўрсатади: ҳаракат фаоллигини ва жисмоний юкламаларга чидамлиликни оширади, ҳаракат реакцияларини рағбатлантиради, шунингдек антистрессор (симпатоадренал тизимини рағбатланиши, бош мияда ва буйрак усти безларида катехоламинларни тўпланиши, ички аъзоларни стресс оқибатидаги шикастланишдан ҳимоя қилиш) таъсир кўрсатади.
Бош мияда қон айланишини бузилишларида ва неврологик касалликларда препаратнинг самарадорлиги
Мельдонийни бош мияда қон айланишини ўткир ва сурункали бузилишларини (ишемик инсульт, бош мияда қон айланишини сурункали етишмовчилиги) комплекс даволаш учун самарали восита эканлиги исботланган. Мельдоний бош миядаги капиллярлар ва артериолаларнинг тонуси ва қаршилигини нормаллаштиради.
Неврологик характердаги бузилишлари (бош миядаги қон-томир касалликларини, бош мияда операция, бош мия жароҳатларини ўтказгандан кейин, кана энцефалитини ўтказгандан кейин) бўлган пациентларни реабилитация жараёнига мельдонийнинг таъсири ўрганилган.
Мельдонийнинг терапевтик фаоллигини баҳолаш натижалари, жисмоний чидамлиликка унинг дозага боғлиқ ижобий таъсир қилишидан ва соғайиш даврида функционал фаолликни тикланишидан далолат беради.
Мельдонийни реконвалесцентларнинг ҳаёт тарзини яхшилаши ва пациентда руҳий бузилишларни бартараф қилишга ёрдам бериши аниқланган.
Мельдоний соғайиш даврида неврологик танқислиги бўлган пациентларда нерв тизимининг функциясини тикланишига ёрдам беради.
Пациентларнинг умумий неврологик ҳолатлари (бош мия нервларини шикастланиши ва патологик рефлексларни камайиши, парезларни регрессияси, ҳаракат координацияси ва вегетатив функцияларни тикланиши) яхшиланади.Сўрилиши
Препаратнинг кўп марталик дозалари вена ичига юборилганидан кейин қон плазмасида максимал концентрацияси (Сmax) 25,50 ± 3,63 мкг/мл га етган.
Жигар циррози бўлган пациентларда ва оғир даражадаги буйрак етишмовчилиги бўлган пациентларда Сmax, “концентрация-вақт” эгри чизиғи остидаги майдони (AUC) ва ярим чиқарилиш даври (T1/2) узайиши билан субъектларда препаратнинг биокираолишлиги ошган. Мельдоний вена ичига (бир маротаба ва такроран юборилганидан кейин) юборилганида унинг AUC қиймати фарқланади. Ушбу натижалар қон плазмасида мельдонийнинг тўпланиши мумкинлигидан далолат беради.
Тақсимланиши
Тизимли қон оқимига тушганидан кейин мельдоний периферик тўқималарга тез тақсимланади, айниқса дори воситасини юрак мушаги/миокард/юрак тўқимасига яқинлиги юқори. Плазма оқсиллари билан боғланиши дозаси қўлланганидан сўнг вақтга қараб ошади. Мельдоний ва унинг метаболитлари йўлдош тўсиғи орқали қисман ўтади. Ҳайвонларда ўтказилган тадқиқотлар, мельдоний кўкрак сутига ажралиб чиқишини кўрсатган.
Метаболизми
Мельдоний асосан жигарда метаболизмга учрайди.
Чиқарилиши
Мельдоний ва унинг метаболитларини чиқарилишида буйрак экскрецияси аҳамиятли роль ўйнайди. Мельдонийнинг 250 мг, 500 мг ва 1000 мг дозалари вена ичига бир марта юборилгандан кейин унинг эрта ярим чиқарилиш даври 5,56-6,55 соатни ташкил этади, якуний ярим чиқарилиш даври 15,34 соатни ташкил этади.
Пациентларнинг махсус гуруҳлари
Кекса пациентлар
Препаратнинг биокираолишлиги юқорилиги туфайли, жигар ёки буйрак функциясини бузилишлари бўлган пациентлар учун мельдонийнинг дозасини камайтириш керак.
Буйрак функциясини бузилиши бўлган пациентлар
Биокираолишлиги юқори бўлган, буйрак функцияси бузилган пациентлар учун мельдонийнинг дозасини камайтириш керак. Мельдоний ёки унинг метаболитлари (масалан, 3-гидроксимельдоний) ва карнитин ўртасида ўзаро таъсир мавжуд, бунинг натижасида карнитиннинг буйрак клиренси узаяди. Мельдоний, ГББ ва мельдоний/ГББ мажмуасини ренин-ангиотензин-альдостерон тизимига бевосита таъсир қилмайди.
Жигар функциясини бузилиши бўлган пациентлар
Дори воситасининг биокираолишлиги юқори бўлган, жигар етишмовчилиги бўлган пациентлар учун мельдонийнинг дозасини камайтириш керак. Каламушларда ўтказилган тадқиқотларда препарат 100 мг/кг дан юқори дозаларда қўлланганида жигарни сариқ рангга бўялиши ва ёғларни денатурацияси кузатилган. Гистопатологик тадқиқотларда, мельдонийнинг юқори дозалари (400 мг/кг ва 1600 мг/кг) юборилганидан сўнг жигар ҳужайраларида липидларни тўпланиши кўрсатилган. Одамларда 400-800 мг ни ташкил этувчи дозалар қўлланганидан кейин жигар фаолиятининг кўрсаткичларини ўзгаришлари кузатилмаган. Бироқ жигар ҳужайраларини кузатилиши мумкин бўлган ёғли инфильтрациясини истисно қилиш мумкин эмас.
Болалар
18 ёшгача бўлган болалар ва ўсмирларда мельдонийни қўллаш ҳавфсизлиги ва самарадорлиги юзасидан маълумотлар йўқ, шунинг учун болалар ва ўсмирларда ушбу препаратни қўллаш мумкин эмас.
Ҳомиладорлик, эмбрионал/фетал ривожланиш, туғруқ ва постнатал ривожланишга мельдонийнинг таъсирини баҳолаш учун ҳайвонларда ўтказилган тадқиқотлар етарли эмас.
Одам учун потенциал ҳавфлар маълум эмас, шунинг учун Рипронат препаратини ҳомиладорлик вақтида қўллаш мумкин эмас.
Лактация даври
Мельдоний ҳайвонларнинг она сутига ўтади. Мельдонийни аёлларнинг кўкрак сутига ўтиши номаълум. Янги туғилган чақалоқлар/гўдаклар учун ҳавфни истисно қилиш мумкин эмас, шунинг учун Рипронат препаратини эмизиш вақтида қўллаш мумкин эмас.
Meldoniya digidrat
RIPRONAT inyeksiya uchun eritma 5ml 100mg/ml N10
RIPRONAT inyeksiya uchun eritma 5ml 10% N10
RIPRONAT inyeksiya uchun eritma 5ml 100mg/ml N5
Meldoniy
Adenozin, Trifosadenin
Inozin
tiotriazolin
Meldoniy
Meldoniy
Morfolinievaya sol tiazotnoy kisloti
Morfoliniy-, metil -1,2,4, triazolil-5, tioasetat
