Sil kasalligi – bu Mycobacterium tuberculosis complex bakteriyalari keltirib chiqaradigan surunkali yuqumli kasallik. Ko'pincha u nafas olish organlariga ta'sir qiladi, ammo bo'g'imlarga, suyaklarga, ko'zlarga, periferik limfa tugunlariga ham zarar yetkazishi mumkin.
Sil kasalligining 95% hollarda yuqishi havo tomchilari orqali,– alimentar (zararlangan oziq-ovqat mahsulotlarini iste'mol qilish) yoki kontakt orqali sodir bo'ladi. Sil kasalligini o'z vaqtida aniqlamaslik va savodsiz davolash o'limga olib kelishi mumkin.
Sil kasalligining shakllari:
Kasallikning alohida shakllari:
Yuqorida aytib o'tilganidek, sil kasalligining qo'zg'atuvchisi ko'pincha Mycobacterium tuberculosis (Mycobacterium tuberculosis guruhidagi bakteriya) - aktinomitsetlar oilasining kislotaga chidamli gram-musbat tayoqchasi (mikobakteriyalar jinsi). Ba'zida kasallik ushbu guruhdagi boshqa qo’zg’atuvchi sababli kelib chiqadi.
Sil kasalligi infeksiyasining manbai kasal odamlar (ayniqsa, ochiq shakl tashxisi qo'yilganlar).Infetsiya yo'li – respirator hisoblanadi, ya'ni bakteriyalar tarqalgan havodan nafas olish . Bir yil ichida ochiq shakldagi silga chalingan bemor o'ndan ortiq odamga yuqtirishi mumkin.
Shuningdek, kasallik manbalari parranda va qoramol bo'lishi mumkin. Sil kasalligi sigir suti, tuxum bilan yoki kasallangan hayvonlarning axlati suvga tushganda yuqadi.
Shuni ta'kidlash kerakki, Mycobacterium tuberculosis bakteriyasi tanaga kirganda, tasvirlangan patologiya har doim ham rivojlanmaydi. Agar odam sog'lom va kuchli immunitetga ega bo'lsa, infeksiya xavfi past bo'ladi.
Bolalarda sil kasalligining belgilari
Bolalarda, yuqorida tavsiflangan alomatlardan tashqari, sil kasalligi o'zini namoyon qiladi:
O'pka sil kasalligi mikroskopik tarzda tasdiqlanadi.To'g'ri tashxis qo'yish uchun bemorga tekshiruv buyuriladi, unga quyidagilar kiradi:
Mantu testi (tuberkulyoz testi)
Mantu testi-bu patogenning oqsillarga sezgirligini ko'rsatadigan test.Mikobakteriyaning atipik shakli bilan kasallanganda yoki emlashdan keyin yuqori sezgirlik mavjud bo’ladi.Substrat t-limfotsitlar tomonidan hosil bo'ladi.Ular faollashganda, kechiktirilgan turdagi allergik reaktsiya rivojlanadi.
Mantu testi yallig'lanish reaksiyalarini keltirib chiqaradigan mexanizmlarni faollashtiradi, ular hujayralarning to'planishi bilan tavsiflanadi – terida shish, qizarish paydo bo'ladi. Tuberkulyoz testining asosini tirik mikobakteriyalar emas, balki ularning parchalanish mahsulotlari (tuberkulin) tashkil etadi.Teri ostiga yuborish paytida kichik papula (taxminan 5 mm) hosil bo'ladi, u tez orada eriydi.3 kundan keyin shifokor natijalarni baholaydi.
Sil kasalligini aniqlashning mikroskopik va bakteriologik usullari
Tanada Kox tayoqchasi borligini aniqlash uchun yo'tal paytida chiqarilgan balg'am olinadi. U 3 marta olinadi: ftiziatrga birinchi tashrif paytida, ertasi kuni ertalab, ikkinchi qabul paytida. Agar bemor balg'amni to'play olmasa, , bronxoskopiya paytida olingan yoki oshqozon tarkibidagi materiallardan foydalanish mumkin.
Sil kasalligini tashxislashda mikroskopik test patogenni aniqlashni ta'minlaydi, shuning uchun u juda muhimdir. Bu test:
Sil kasalligini tashxislashda ko'krak qafasi rentgenografiyasi yon va orqa-oldi proektsiyalarda amalga oshiriladi. Bu o'pkaning qanchalik qattiq ta'sirlanganligini aniqlashga imkon beradi. Ammo shuni esda tutish kerakki, faqat rentgen natijalariga qarab shifokor to'g'ri tashxis qo'yolmaydi. Kompyuter tomografiyasi asoratlar (bronxlarning torayishi) mavjudligini aniqlashga imkon beradi.Ko'pincha u bolalarni tekshiruvdan o’tkazish paytida qo’llaniladi.
Davolash paytida bemor chekish va spirtli ichimliklardan voz kechishi, gigiena qoidalariga rioya qilishi kerak.
Sil kasalligini davolash uchun birinchi darajali dorilar
Sil kasalligida qabul qilish mumkin:"Rifmapitsin";"Etambutol";"Izoniazid";"Pirazinamid". "Streptomitsin"tomir ichiga yuboriladi. Ushbu dorilar bakteriyalarning toksinlarini emas, balki o'zlarini yo'q qiladi, mikobakteriyalarning faol dori-darmonlarga chidamliligi rivojlanishiga to'sqinlik qiladi.
Sil kasalligini davolash uchun ikkinchi darajali dorilar:
"Protionamid";"Sikloserin";"Etionomid". Tomirga yuboriladi:"Amikatsin";"Kanamitsin";"Vomitsin". Dori-darmonlarning dozalari bemorning vazni, uning yoshi vaalomatlarning og'irligini hisobga olgan holda individual ravishda belgilanadi.
Sog’ayish mezonlari
O'z vaqtida tibbiy yordamga murojaat qilgan bemor sog'ayishga umid qilishi mumkin. Sil kasalligi orqaga chekinayotganini ko'rsatadigan belgilarga quyidagilar kiradi:
Sil kasalligi bilan kasallangan odamlarning gigienasi:
Sil kasalligida gospitalizatsiya
Agar tashxis tasdiqlansa,kasalxonada davolanish taxminan 3-4 oy davom etadi. Bemorning mikobakteriyalarni chiqarmasligini tasdiqlovchi balg'amni uch marta topshirgandan keyingina u ambulatoriya yoki sanatoriy sharoitida davolanishi mumkin. Batsilla silga qarshi barcha dorilarga chidamli bo'lsa, bemor kasalxonada bir yarim yilgacha yotishi mumkin.
Tuberkulyoz qayerda davolanadi?
Birinchi alomatlar paydo bo'lganda, kasallikni o`tkazib yubormaslik uchun shifokor ko`rigidan o`tish kerak. Bizning veb-saytimizda siz kerakli mutaxassisni topishga yordam beradigan klinikalarni va bemorlarning sharhlarini topishingiz mumkin. Xizmatlar narxlarini veb-saytimizda to'g'ridan-to'g'ri solishtirish mumkin va aloqa telefon raqamiga qo'ng'iroq qilib, barcha tafsilotlarni aniqlab olishingiz mumkin.
Sil kasalligida ovqatlanish immunitetni mustahkamlashga qaratilgan bo'lishi kerak. Bemor kuniga 120 dan 150 g gacha toza protein iste'mol qilishi kerak.Bu antitanalarni ishlab chiqarish uchun kerak. Protein manbalari: baliq, dengiz mahsulotlari, sut mahsulotlari, yog'siz parranda va baliq go'shti, qoramol va baliq jigari. Yog'lar miqdori kuniga 50 dan 80 g gacha. Ular mikobakteriyalar tomonidan zararlangan hujayra membranalarini tiklash uchun zarurdir. Sariyog'va o'simlik moylarini, baliq yog'ini, oz miqdordagi hayvon yog'larini iste'mol qilish kerak. Uglevodlar yosh normasiga mos kelishi kerak-kuniga taxminan 400 g. Ularni don, sabzavotlardan olish mumkin. Kuniga 80 g dan ortiq qandolat mahsulotlarini istemol qilish tavsiya etilmaydi.
Mineral tuzlar metabolizmni normallashtiradi va endokrin tizimning faoliyatini yaxshilaydi, buning natijasida tananing himoyasi oshadi. Ularning manbalari bo'lishi mumkin: pomidor, anjir, gulkaram, o'tlar, pishloqlar, tvorog.
Ko'pincha quyidagi odamlar sil kasalligiga chalinish xavfi ostida bo'ladi:
Sil kasalligining o'ziga xos profilaktikasi BCG vaktsinasini kiritishdan iborat. JSST ma'lumotlariga ko'ra, unda 500000 dan ortiq tirik mikroblarning tanalari mavjud, ammo ularning xususiyatlari sezilarli darajada pasaygan. Silga qarshi emlash bola tug'ilgandan 3-5 kun o'tgach amalga oshiriladi.
Bunga qarshi ko'rsatmalar:
Ikkinchi emlash yetti yoshda amalga oshiriladi.
Agar uyda sil bilan kasallangan bemor bo'lsa, nima qilish kerak
Sil kasalligi bilan kasallangan oilaning barcha a'zolari ehtiyot choralarini ko'rishlari kerak.Infeksiyalangan odam alohida xonada yoki to’siq orqasida izolyatsiya qilinishi kerak. U ushlaydigan buyumlar soni iloji boricha cheklanishi kerak. Uydagi barcha narsalar har kuni dezinfeksiya qilinishi va tozalanishi kerak. Bemor yashaydigan xonada yumshoq o'yinchoqlar, gilamchalar, pardalar, qo'shimcha yostiqlar bo’lmasligi kerak.Yumshoq mebellarni vaqti-vaqti bilan qaynatib turiladigan maxsus g’ilof bilan yopish tavsiya etiladi.Uyda harakatlanayotganda, kasallangan odam niqob kiyishi kerak (bir martalik niqob yoki to'rt qavatli doka).
Ushbu maqola faqat tanishish maqsadida joylashtirilgan va ilmiy material yoki professional tibbiy maslahat emas.
Dushanba - Shanba 09:00-14:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Juma 11:00-14:00
Shanba 12:00-15:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba, Chorshanba, Juma 09:00-14:00
Ish vaqti belgilanmagan
Telefon raqamni ko'rish uchun bizning Telegram botga o'ting.
Telegramda raqamni ko'rish
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba, Chorshanba, Juma 09:00-15:30
Seshanba, Payshanba 14:00-17:30
Shanba 13:00-16:00
Dushanba, Chorshanba, Juma 09:00-15:30
Seshanba, Payshanba 14:00-17:30
Shanba 13:00-16:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 09:00-17:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba, Juma 09:00-17:00
Seshanba, Chorshanba, Payshanba, Shanba Dam olish kuni
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 09:00-17:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba, Chorshanba, Juma, Yakshanba Dam olish kuni
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba, Chorshanba, Payshanba, Juma, Yakshanba Dam olish kuni
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 09:00-16:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Belgilangan raqamga chegirma uchun promo-kod bilan SMS-xabar jo'natildi
