Daun sindromi (21 xromosomaning trisomiyasi) genom patologiyalarning bir shakli bo’lib, unda kariotip ko’pincha normal 46 o’rniga 47 xromosoma bilan ifodalanadi, chunki 21-juft xromosomalar normal ikkita o’rniga uch nusxada bo’ladi.
Ushbu sindromning yana ikkita shakli mavjud:
Ushbu sindrom 1866-yilda uni birinchi marta tasvirlab bergan ingliz shifokori Jon Daun nomi bilan atalgan. Tug’ma sindromning kelib chiqishi va xromosomalar sonining o’zgarishi orasidagi bog’liqlik faqatgina 1959-yilga kelib fransuz genetigi Jerom Lejen tomonidan aniqlangan. Yoshlar slengida «Daun» deya shunchaki ahmoq odamlar kamsitiladi (ingl. Down — pastki).
Hech qanday aniq sabab yo'q. Hozirgi vaqtda Daun sindromi bilan tug'ilishga olib keladigan bir qator umumiy omillar aniqlangan. Bu omillar:
Lekin, oxirgi tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, Daun sindromi bo'lgan chaqaloqning tug'ilishi ona yoki otaning turmush tarziga bog'liq emas.
Har bir bemor uchun kasallik belgilari o`ziga xosdir. Bundan tashqari, bemorlarda quyidagi holatlar uchrashi ham mumkin:
Bundan tashqari, Daun sindromi bo'lgan bolalarda jismoniy rivojlanish ko'pincha sog`lom bolalarga qaraganda sekinroq. Misol uchun, mushaklarning zaif tonusi tufayli Daun sindromi bo'lgan bola ag'darilish, o'tirish, turish va yurishni juda sekin o`rganishi mumkin. Ushbu kechikishlarga qaramay, Daun sindromi bo'lgan bolalar boshqa bolalar kabi jismoniy mashqlar bajarishni o'rganishlari mumkin. Daun sindromi bo'lgan bolalarda barcha rivojlanish bosqichlaridan o`tishi uchun boshqa bolalarga qaraganda ko'proq vaqt talab qilinishi mumkin, ammo ular oxir-oqibat bu bosqichlarning ko'piga erishadilar.
Ko'pgina mamlakatlarda yoshidan qat'i nazar, homilador ayollarda 21-xromosomaning trisomiyasini aniqlash uchun prenatal skrining o'tkaziladi. Skrining homiladorlikning 11-13 haftalari orasida amalga oshiriladi. Biroq, bu usul to'g'ri tashxis qo'yishga imkon bermaydi va skrining natijasida Daun sindromli bemorni tug'ish ehtimoli yuqori bo'lgan homilador ayollarning xavf guruhigina shakllantiriladi.
Ushbu sindromni aniqlashning eng samarali usuli – noinvaziv prenatal test, ya'ni onaning qonidan ajratilgan xomilalik DNKni tahlil qilish. Ushbu test homiladorlikning 9 haftaligida amalga oshirilishi mumkin.
Bu kasallikni davolab bo‘lmaydi, lekin Daun sindromi bilan tug‘ilgan bolaning rivojlanishini yaxshilash, jamiyatda o‘z o‘rnini egallashiga imkoniyat yaratish uchun unga maxsus jismoniy va ruhiy ko`mak ko‘rsatilishi mumkin. Shuningdek quyidagilar tayinlanishi mumkin:
Daun sindromi bilan tug‘ilgan bola besh yoshga qadar jismonan, aqliy va lingvistik jihatdan qanchalik ko‘p rivojlansa, kelajakda unga ham, ota-onasiga ham shunchalik oson bo‘ladi.
Daun sindromli bolani tarbiyalashda nimalarga e'tibor berish kerak?
Agar Daun sindromi tashxisi o'z vaqtida qo`yilmasa, bu bolaning ijtimoiy moslashuvida qiyinchiliklarga olib kelishi mumkin. Kelib chiqishi mumkin bo'lgan asoratlar:
Ko'pincha, Daun sindromi bo'lgan odamlarning umr ko'rish davomiyligi 50 yildan oshmaydi.
Quyidagi omillar Daun sindromi bilan tug`ilish xavfini oshiradi:
Ushbu kasallikning oldini olishning maxsus usullari mavjud emas.
Ushbu maqola faqat tanishish maqsadida joylashtirilgan va ilmiy material yoki professional tibbiy maslahat emas.
Dushanba - Shanba 13:00-16:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba -
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 09:00-15:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba, Chorshanba, Juma, Yakshanba Dam olish kuni
Dushanba, Seshanba, Chorshanba Dam olish kuni
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 19:00-23:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Belgilangan raqamga chegirma uchun promo-kod bilan SMS-xabar jo'natildi