Sifilis

Sifilis (zaxm) har qanday bosqichda o'zini namoyon qilishi, turli a'zolarga ta'sir qilishi, ba'zida boshqa kasalliklarga imitatsiya qilishi mumkin. Zaxm mavjud OIV infektsiyasiga qo'shimcha bo'lganda og'irroq o'tishi mumkin. Bunday hollarda ko'zning shikastlanishi, meningit, boshqa nevrologik asoratlar tez sodir bo'lishi va jiddiy zarar keltirishi mumkin.

Teri yoki shilliq qavatida jiddiy o'zgarish sezgan bemorlar, shuningdek, noodatiy nevrologik kasalliklarga chalingan bemorlarda, ayniqsa, ushbu infeksiyaning tarqalishi yuqori bo'lgan hududlarda yashovchilar zaxmga shubha qilishlari kerak. Bunday hududlarda turli xil tushunarsiz alomatlari bo'lgan bemorlarda kasallik ehtimolini yuqori baholab, albatta tekshirib ko'rish zarur. Ko'pgina rivojlangan mamlakatlarda kasallikning klinik ko'rinishlar xilma-xil bo'lib, kech bosqichlar kamdan-kam uchraganligi sababli, zaxm e'tiborsiz qoldirilishi mumkin.

Sifilis stadiyalari

Birlamchi sifilis

Infeksiya kirish joyida yara-chaqalar paydo bo'lishi bilan tavsiflanadi. Ko'pincha ular og'riqsiz bo'ladi. Ushbu alomatlar davolanmasdan ham o'z-o'zidan yo'qolib ketishi mumkin.

Inkubatsion davridan 3-4 hafta o'tgach (1-13 hafta oralig'ida), «qattiq shankr» deb nomlanuvchi birlamchi teri kasalligi paydo bo'ladi. Dastlab, qizil «papula» tezda qattiq shankrga aylanadi, bu odatiy og'riqsiz chuqur yaraga o'xshaydi. Tegilganda spiroxetlarni o'z ichiga olgan toza suyuqlikni chiqaradi. Yaraning yaqinrog'i joylashgan limfa tugunlari kattalashishi, qattiq, og'riqsiz holatda bo'lishi mumkin.

Yaralarning paydo bo'lish joyi:

• Erkaklarda: jinsiy a'zo, anus, to'g'ri ichak;
• Ayollarda: jinsiy a'zo, bachadon bo'yni, to'g'ri ichak, oraliq hudud;
• Lab yoki og'iz bo'shlig'i.
• Yara odatda 3-12 haftadan keyin bitadi

Ikkilamchi sifilis

Agar davolanmasa, infeksiya butun tanaga tarqaladi. Toshma, isitma, og'riq hosil qiladi. Spiroxetalar qonga tushib, keng ko'lamdagi teri-shilliq zararlanishini, limfa tugunlarining shishishini, kamdan-kam hollarda boshqa a'zolarda belgilarni keltirib chiqaradi. Alomatlar odatda yara paydo bo'lganidan 6-12 hafta o'tgach paydo bo'ladi. Bemorlarning taxminan 25 foizida yara saqlanib qoladi. Isitma, ishtahani yo'qolishi, ko'ngil aynish va charchoq tez-tez uchraydi. Bosh og'rig'i (meningit), eshitish qobiliyatini yo'qotish (otit), muvozanat muammolari (labirintit), ko'rish buzilishi (retinit, uveit), suyak og'rig'i (periostit) paydo bo'lishi mumkin.

Bemorlarning 80% dan ko'prog'ida teri-shilliq zararlanishlari mavjud bo'lib, ular bir necha kundan bir necha haftagacha yo'qolishi, ko'p oylar davom etishi yoki davolanishdan keyin qayta paydo bo'lishi mumkin. Lekin odatda chandiqsiz bitadi. Sifilitik dermatit ko'pincha simmetrik bo'lib, kaftlar va oyoq taglarida namoyon bo'ladi. Yaralar yumaloq, quruqshagan, qichishmaydigan va og'riqli bo'lishi mumkin. Yaralar yo'qolganidan keyin yaraning o'rnidagi teri rangi o'zgarishi mumkin.

Condyloma lata - gipertrofiyalangan, silliq, to'q pushti yoki kulrang papulalar. Teri-shilliq qavatida terining nam joylarida, masalan, perianal qismda, ko'krak ostida uchraydi. Og'iz, tomoq, jinsiy olatni, vulva yoki to'g'ri ichakni shikastlaydi. Shakli odatda yumaloq bo'lib, qirralari bo'rtgan va ko'pincha qizil chegaralangan oqish kulrang rangga ega bo'ladi.

Ikkilamchi sifilis boshqa ko'plab a'zolarga tasir o'tkazishi mumkin.

Tahminan kasallarning yarmida limfa tugunlari kattarib ketadi. Ko'pincha qattiq, og'riqsiz, tugunli, gepatosplenomegaliya holatida bo'ladi.

Bemorlarning taxminan 10 foizida ko'zlar (uveit), suyaklar (periostit), bo'g'inlar, bosh miya qobig'i, buyraklar (glomerulit), jigar (gepatit) yoki taloqda shikastlanishlar aniqlanadi. Bemorlarning 10-30 foizida meningitning yengil shakli rivojlanadi, ammo 1 foizdan kamrog'ida bosh og'rig'i, bo'yin egilmasligi, bosh suyagi asablari shikastlanishi, karlik va ko'zning yallig'lanishi kabi meningeal alomatlar kuzatiladi.

Yashirin davr:

Yashirin bosqich erta (infektsiyadan keyin< 1 yil) yoki kech (infektsiyadan keyin≥ 1 yil) bo'lishi mumkin. U davolanmagan sifilis fonida rivojlanadi. Ushbu davrda hech qanday alomatlar yo'q bo'lsada, ammo antitana serologik testlar yordamida aniqlanadi. Sifilis uzoq vaqt yashirin bo'lib qolishi mumkin,lekin terining yoki shilliq qavatning yuqumli shikastlanishlari bilan kechgan qaytalanishlar erta yashirin bosqichda sodir bo'lishi mumkin.

Uchlamchi sifilis

Yillar o'tib, yurak, qon tomirlari kasalliklari, asab tizimi, suyaklar va boshqa organlarning shikastlanishi kabi jiddiy asoratlarni keltirib chiqarishi mumkin.

Kechikkan yoki uchlamchi sifilis davolanmagan odamlarning taxminan uchdan birida rivojlanishi mumkin, ammo bu bosqich odatda birlamchi infektsiyadan bir necha yil yoki o'nlab yillar o'tgach sodir bo'ladi. Ushbu kasallanish davrini bir nechta klinik shakllarga bo'lish mumkin:

• Ijobiy sifatli uchlamchi sifilis:
• Ushbu turdagi shikastlanish odatda dastlabki infektsiyadan keyin 3-10 yil ichida rivojlanadi, teriga, suyaklarga, ichki organlarga ta'sir qilishi mumkin. Yumshoq, yallig'langan massalardan iborat bo'lgan shishlar ko'pincha o'sha holatda cheklanib qoladi, ammo ba'zida tana a'zolari yoki to'qimalarga diffuz tarzda kirib borib, buzilishlar keltirib chiqaradi, asta-sekin tuzaladi va chandiqlar qoldiradi.

• Yurak-qon tomir sifilisi:
• Sifilisning bu turi ko'pincha birlamchi infektsiyadan 10-25 yil o'tgach namoyon bo'ladi, yuqori aortaning anevrizmal kengayishiga, aorta klapanining yetishmovchiligiga, koronar arteriyalarning torayishiga va boshqa belgilarga olib kelishi mumkin. Alomatlar baland yo'tal, nafas olish obstruktsiyasi, xirillash, ko'krak qafasi og'riqli eroziyasi va boshqaladan iborat bo'ladi.
   
• Neyrosifilis:

Sifilisning bu turi asab tizimiga ta'sir qiladi, turli shakllarga ega. Shu jumladan asimptomatik neyrosifilis, meningovaskulyar neyrosifilis, parenximatoz neyrosifilis, orqa miya quruqshashi kuzatiladi. Alomatlar meningitning yengil shakllaridan tortib, hujumlar, xatti-harakatlarning o'zgarishi, bosh og'rig'i, uyqu buzilishi va boshqa nevrologik alomatlargacha o'zgarib turadi.

• Boshqa zararlar:

Kasallikning turli bosqichlarida sifilis ko'zlarga, quloqlarga ham ta'sir qilishi mumkin. Okulyar sindromlar turli xil ko'z muammolarini, shu jumladan ko'rlikni keltirib chiqarishi mumkin. Sifilis eshitish, vestibulyar tizimga ham ta'sir qilishi mumkin. Trofik shikastlanishlar, neyrogen artropatiya (Sharko bo'g'imi) va boshqa sifilitik ko'rinishlar ham rivojlanishi mumkin.

Infeksiyani erta davolash samaraliroq. To'liq davolanish uchun 2-3 oy kerak bo'ladi.

Sifilis antibiotiklar, odatda penitsillin bilan davolanadi. Kasallikning bosqichiga va individual holatlarga qarab, davolanish kursining turli miqdor va davomiylikni talab qilinishi mumkin. Ko'pincha rivojlangan mamlakatlarda antibiotiklar profilaktika choralari bilan birga yashirin sifilisni davolash uchun ishlatiladi. Eng ko'p ishlatiladigan dorilar – bu tetratsiklin, eritromitsin va azitromitsindir. Shuningdek, infeksiyaga qarshi kurashish uchun immun tizimni kuchaytirish tavsiya etiladi.

Jinsiy aloqada prezervativlardan foydalanish sifilis (zaxm)ni yuqtirish xavfini kamaytirishi mumkin. Vaqti-vaqti bilan infeksiyani tekshirish kerak, ayniqsa jinsiy sherik o'zgarganda yoki infeksiyaga shubha qilingan taqdirda.

Sifilis jiddiy kasallik bo'lib, shubha paydo bo'lishi bilan tashxis qo'yish va davolash uchun shifokorga murojaat qilish zarur. Davolanmagan sifilis kelajakda sog'liq uchun jiddiy oqibatlarga olib keladi.