Sifilis – bu Treponema pallidum bakteriyasi keltirib chiqaradigan bakterial kasallik. Ushbu infeksiya asosan jinsiy aloqa orqali yuqadi, shuningdek homiladorlik yoki tug'ruq paytida onadan bolaga yuqishi mumkin.
Sifilis (zaxm) har qanday bosqichda o'zini namoyon qilishi, turli a'zolarga ta'sir qilishi, ba'zida boshqa kasalliklarga imitatsiya qilishi mumkin. Zaxm mavjud OIV infektsiyasiga qo'shimcha bo'lganda og'irroq o'tishi mumkin. Bunday hollarda ko'zning shikastlanishi, meningit, boshqa nevrologik asoratlar tez sodir bo'lishi va jiddiy zarar keltirishi mumkin.
Teri yoki shilliq qavatida jiddiy o'zgarish sezgan bemorlar, shuningdek, noodatiy nevrologik kasalliklarga chalingan bemorlarda, ayniqsa, ushbu infeksiyaning tarqalishi yuqori bo'lgan hududlarda yashovchilar zaxmga shubha qilishlari kerak. Bunday hududlarda turli xil tushunarsiz alomatlari bo'lgan bemorlarda kasallik ehtimolini yuqori baholab, albatta tekshirib ko'rish zarur. Ko'pgina rivojlangan mamlakatlarda kasallikning klinik ko'rinishlar xilma-xil bo'lib, kech bosqichlar kamdan-kam uchraganligi sababli, zaxm e'tiborsiz qoldirilishi mumkin.
Infeksiya kirish joyida yara-chaqalar paydo bo'lishi bilan tavsiflanadi. Ko'pincha ular og'riqsiz bo'ladi. Ushbu alomatlar davolanmasdan ham o'z-o'zidan yo'qolib ketishi mumkin.
Inkubatsion davridan 3-4 hafta o'tgach (1-13 hafta oralig'ida), «qattiq shankr» deb nomlanuvchi birlamchi teri kasalligi paydo bo'ladi. Dastlab, qizil «papula» tezda qattiq shankrga aylanadi, bu odatiy og'riqsiz chuqur yaraga o'xshaydi. Tegilganda spiroxetlarni o'z ichiga olgan toza suyuqlikni chiqaradi. Yaraning yaqinrog'i joylashgan limfa tugunlari kattalashishi, qattiq, og'riqsiz holatda bo'lishi mumkin.
Yaralarning paydo bo'lish joyi:
Agar davolanmasa, infeksiya butun tanaga tarqaladi. Toshma, isitma, og'riq hosil qiladi. Spiroxetalar qonga tushib, keng ko'lamdagi teri-shilliq zararlanishini, limfa tugunlarining shishishini, kamdan-kam hollarda boshqa a'zolarda belgilarni keltirib chiqaradi. Alomatlar odatda yara paydo bo'lganidan 6-12 hafta o'tgach paydo bo'ladi. Bemorlarning taxminan 25 foizida yara saqlanib qoladi. Isitma, ishtahani yo'qolishi, ko'ngil aynish va charchoq tez-tez uchraydi. Bosh og'rig'i (meningit), eshitish qobiliyatini yo'qotish (otit), muvozanat muammolari (labirintit), ko'rish buzilishi (retinit, uveit), suyak og'rig'i (periostit) paydo bo'lishi mumkin.
Bemorlarning 80% dan ko'prog'ida teri-shilliq zararlanishlari mavjud bo'lib, ular bir necha kundan bir necha haftagacha yo'qolishi, ko'p oylar davom etishi yoki davolanishdan keyin qayta paydo bo'lishi mumkin. Lekin odatda chandiqsiz bitadi. Sifilitik dermatit ko'pincha simmetrik bo'lib, kaftlar va oyoq taglarida namoyon bo'ladi. Yaralar yumaloq, quruqshagan, qichishmaydigan va og'riqli bo'lishi mumkin. Yaralar yo'qolganidan keyin yaraning o'rnidagi teri rangi o'zgarishi mumkin.
Condyloma lata - gipertrofiyalangan, silliq, to'q pushti yoki kulrang papulalar. Teri-shilliq qavatida terining nam joylarida, masalan, perianal qismda, ko'krak ostida uchraydi. Og'iz, tomoq, jinsiy olatni, vulva yoki to'g'ri ichakni shikastlaydi. Shakli odatda yumaloq bo'lib, qirralari bo'rtgan va ko'pincha qizil chegaralangan oqish kulrang rangga ega bo'ladi.
Ikkilamchi sifilis boshqa ko'plab a'zolarga tasir o'tkazishi mumkin.
Tahminan kasallarning yarmida limfa tugunlari kattarib ketadi. Ko'pincha qattiq, og'riqsiz, tugunli, gepatosplenomegaliya holatida bo'ladi.
Bemorlarning taxminan 10 foizida ko'zlar (uveit), suyaklar (periostit), bo'g'inlar, bosh miya qobig'i, buyraklar (glomerulit), jigar (gepatit) yoki taloqda shikastlanishlar aniqlanadi. Bemorlarning 10-30 foizida meningitning yengil shakli rivojlanadi, ammo 1 foizdan kamrog'ida bosh og'rig'i, bo'yin egilmasligi, bosh suyagi asablari shikastlanishi, karlik va ko'zning yallig'lanishi kabi meningeal alomatlar kuzatiladi.
Yashirin davr:
Yashirin bosqich erta (infektsiyadan keyin< 1 yil) yoki kech (infektsiyadan keyin≥ 1 yil) bo'lishi mumkin. U davolanmagan sifilis fonida rivojlanadi. Ushbu davrda hech qanday alomatlar yo'q bo'lsada, ammo antitana serologik testlar yordamida aniqlanadi. Sifilis uzoq vaqt yashirin bo'lib qolishi mumkin,lekin terining yoki shilliq qavatning yuqumli shikastlanishlari bilan kechgan qaytalanishlar erta yashirin bosqichda sodir bo'lishi mumkin.
Yillar o'tib, yurak, qon tomirlari kasalliklari, asab tizimi, suyaklar va boshqa organlarning shikastlanishi kabi jiddiy asoratlarni keltirib chiqarishi mumkin.
Kechikkan yoki uchlamchi sifilis davolanmagan odamlarning taxminan uchdan birida rivojlanishi mumkin, ammo bu bosqich odatda birlamchi infektsiyadan bir necha yil yoki o'nlab yillar o'tgach sodir bo'ladi. Ushbu kasallanish davrini bir nechta klinik shakllarga bo'lish mumkin:
Sifilisning bu turi asab tizimiga ta'sir qiladi, turli shakllarga ega. Shu jumladan asimptomatik neyrosifilis, meningovaskulyar neyrosifilis, parenximatoz neyrosifilis, orqa miya quruqshashi kuzatiladi. Alomatlar meningitning yengil shakllaridan tortib, hujumlar, xatti-harakatlarning o'zgarishi, bosh og'rig'i, uyqu buzilishi va boshqa nevrologik alomatlargacha o'zgarib turadi.
Kasallikning turli bosqichlarida sifilis ko'zlarga, quloqlarga ham ta'sir qilishi mumkin. Okulyar sindromlar turli xil ko'z muammolarini, shu jumladan ko'rlikni keltirib chiqarishi mumkin. Sifilis eshitish, vestibulyar tizimga ham ta'sir qilishi mumkin. Trofik shikastlanishlar, neyrogen artropatiya (Sharko bo'g'imi) va boshqa sifilitik ko'rinishlar ham rivojlanishi mumkin.
Tashxis odatda infeksiya uchun qon, siydik namunalari, yaralar yoki toshmalardan olingan hosilalarni tahlil qilish orqali aniqlanadi.
Sifilis (zaxm)ni qayta-qayta yuqtirish mumkin, chunki tuzalgandan keyin bu kasallikka qarshi immunitet hosil bo'lmaydi.
Infeksiyani erta davolash samaraliroq. To'liq davolanish uchun 2-3 oy kerak bo'ladi.
Sifilis antibiotiklar, odatda penitsillin bilan davolanadi. Kasallikning bosqichiga va individual holatlarga qarab, davolanish kursining turli miqdor va davomiylikni talab qilinishi mumkin. Ko'pincha rivojlangan mamlakatlarda antibiotiklar profilaktika choralari bilan birga yashirin sifilisni davolash uchun ishlatiladi. Eng ko'p ishlatiladigan dorilar – bu tetratsiklin, eritromitsin va azitromitsindir. Shuningdek, infeksiyaga qarshi kurashish uchun immun tizimni kuchaytirish tavsiya etiladi.
Sifilisning rivojlangan bosqichida yoki vaqtida davolanilmaganda, neyrosifilis, yurak-qon tomir va uchinchi darajali sifilis kabi xavfli kasalliklarni rivojlanish xavfi katta.
Jinsiy aloqada prezervativlardan foydalanish sifilis (zaxm)ni yuqtirish xavfini kamaytirishi mumkin. Vaqti-vaqti bilan infeksiyani tekshirish kerak, ayniqsa jinsiy sherik o'zgarganda yoki infeksiyaga shubha qilingan taqdirda.
Sifilis jiddiy kasallik bo'lib, shubha paydo bo'lishi bilan tashxis qo'yish va davolash uchun shifokorga murojaat qilish zarur. Davolanmagan sifilis kelajakda sog'liq uchun jiddiy oqibatlarga olib keladi.
Ushbu maqola faqat tanishish maqsadida joylashtirilgan va ilmiy material yoki professional tibbiy maslahat emas.
Dushanba - Shanba 08:00-15:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 15:00-18:00
Dushanba - Shanba 15:00-18:00
Telefon raqamni ko'rish uchun bizning Telegram botga o'ting.
Telegramda raqamni ko'rish
Dushanba - Shanba 09:00-14:00
Telefon raqamni ko'rish uchun bizning Telegram botga o'ting.
Telegramda raqamni ko'rish
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba, Chorshanba 14:30-16:30
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba, Chorshanba, Yakshanba Dam olish kuni
Seshanba, Payshanba, Shanba 09:00-17:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 08:30-13:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba, Chorshanba, Juma 14:00-17:00
Dushanba, Chorshanba, Juma 14:00-17:00
Telefon raqamni ko'rish uchun bizning Telegram botga o'ting.
Telegramda raqamni ko'rish
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Ish vaqti belgilanmagan
Telefon raqamni ko'rish uchun bizning Telegram botga o'ting.
Telegramda raqamni ko'rish
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Juma 12:00-18:00
Shanba 12:00-17:00
Dushanba - Juma 12:00-18:00
Shanba 12:00-17:00
Telefon raqamni ko'rish uchun bizning Telegram botga o'ting.
Telegramda raqamni ko'rish
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Belgilangan raqamga chegirma uchun promo-kod bilan SMS-xabar jo'natildi
