Bolalarda leykemiya

O‘tkir leykoz "klonal" patologiya bo‘lib, bunda qon yaratuvchi hujayradagi mutatsiya blastlar bosqichida uning rivojlanishini buzadi va ularning o‘sishiga olib keladi. Ko‘mikning o‘rnini bosadigan va normal qon yaratilishiga xalaqit beradigan xavfli o‘sma paydo bo‘ladi. Blastlar qonga tushib, organizm bo‘ylab tarqalib, organ va to‘qimalar infiltratsiyasini chaqiradi.

O‘sma hujayralari bir xil belgilarga ega, bu ularning bitta mutatsiyaga uchragan hujayradan kelib chiqqanligidan dalolat beradi. Bolalarda uchraydigan leykemiyaning aniq sabablari va mutant hujayraning manbai noma’lum bo‘lib qolmoqda.

Bolalarda leykemiya rivojlanishiga olib keladigan omillar:

Bolalarda leykozning ilk belgilari: uyquning yomonligi, tez charchash, ishtahaning yo‘qolishi va tana haroratining vaqti-vaqti bilan ko‘tarilib turishi ko‘pincha bilinmay qoladi. Bu alomatlar noto‘g‘ri shamollash yoki virusli infeksiya deb qabul qilinishi mumkin. Leykemiyaning muhim belgilari quyidagilardan iborat:

• Bo‘g‘im ichi qon ketishlar
• Taloqning kattalashishi
• Oshqozon-ichakdan qon ketishi
• Zaharlanish
• Limfa tugunlarining kattalashuvi
• Jigarning kattalashishi
• Shilliq pardalarga qon quyilishi

Kamqonlik sindromi va aritmiya va taxikardiya kabi kardiologik belgilar ham kuzatilishi mumkin. Pnevmoniya va sepsis kabi infeksiyalar ko‘pincha kasallikning kechishini murakkablashtiradi.

Leykoz tashxisi qo‘yilgan bolalar ixtisoslashtirilgan onkogematologiya muassasalarida davolanmoqda. Infeksion asoratlarning oldini olish uchun ular steril sharoitga yaqin bo‘lgan izolyatsiyalangan qutilarda joylashtiriladi. Muvozanatli va to‘laqonli ovqatlanishga alohida e’tibor qaratilmoqda.

Leykozni davolash leykoz hujayralarini yo‘q qilishga qaratilgan poliximioterapiyani o‘z ichiga oladi. Limfoblast va miyeloblast leykozlarni davolash sxemalari har xil bo‘lib, ximiopreparatlar kombinatsiyasiga, ularning dozasiga va yuborish usullariga bog‘liq.

Davolash bir necha bosqichda amalga oshiriladi:

• Klinik-gematologik remissiyaga erishish.
• Natijalarni mustahkamlash (birlashtirish).
• Qo‘llab-quvvatlovchi terapiya va asoratlarning oldini olish.

Kimyoterapiyadan tashqari, BSJ vaktsinasi, interferonlar, ospaga qarshi vaksina va immun limfotsitlarni kiritish kabi immunoterapiya usullari qo‘llanilishi mumkin. Davolashning istiqbolli usullari kindik qoni, ko‘mik va bosh hujayralar transplantatsiyasini o‘z ichiga oladi.

Kasallik belgilarini bartaraf etish uchun quyidagilar qo‘llanilishi mumkin:

• Trombotsitar va eritrotsitar massalarni quyish;
• Antibiotikoterapiya;
• Gemostatik terapiya;
• Dezintoksikatsion tadbirlar.

O‘tkir leykoz rivojlanish xavfi guruhiga bolalar kiradi:

Bolalarda leykozning birlamchi profilaktikasi quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

Leykoz paydo bo‘lganda ikkilamchi profilaktika qilish mumkin, bu usul retsidivlarni barvaqt aniqlash uchun muntazam ko‘rikdan o‘tkazishni o‘z ichiga oladi.

Leykemiyada maxsus parhez bo‘lmaydi. Immun tizimi va qon salomatligini saqlash uchun ovqatlanish to‘laqonli va muvozanatli bo‘lishi kerak. Ovqat ratsionida mevalar, rezavorlar, sabzavotlar va yangi siqilgan sharbatlar bo‘lishi kerak.

Temirga boy mahsulotlarni kiritish va quyidagilarni cheklash tavsiya etiladi:

Cho‘chqani yaxshisi kurka yoki tovuq bilan almashtirish kerak.