Gaymorit – burun yon (yuqori jag’ bo’shlig’i) sinus shilliq qavatining yallig’lanishi bilan ifodalanadigan kasallik, sinusitning bir turi sanaladi va eng keng tarqalgan LOR kasallik hisoblanadi. Kasallik paytida nafas olish qiyinlashadi, burun ko'prigida og'riq paydo bo'ladi, ko'z qovoqlari shishadi, burundan yiringli suyuqlik oqadi.
Har o'ninchi odam gaymoritdan aziyat chekadi va hatto 6 yoshdan boshlab bolalar ham u bilan kasallanishi mumkin. 5 yosh va undan kichik yoshdagi bolalarda burun yon sinuslari rivojlanmaganligi sababli bu kasallikka duchor bo'lmaydilar.
Sinuslarning tuzilishi va ahamiyati
Sinuslar burun bo'shlig'i atrofida joylashgan. Ular burun yo'llari yordamida bog'lanadi. Yiriklari yuqori jag'ning yonida joylashgan gaymor bo`shlig`idir, ana shu gaymor bo`shlig`ining yallig`lanishiga gaymorit deb ataladi.
Sinuslar quyidagilar uchun kerak:
Gaymoritning tasnifi
Kasallik o'tkir va surunkali bo`lishi mumkin. Yallig'lanish jarayoniga qarab gaymorit quyidagi shakllarda namoyon bo`ladi:
Surunkali gaymoritning shakllari:
Gaymoritning o'tkir yoki surunkali turi quyidagi shakllarda namoyon bo`lishi mumkin:
Infeksiyani sinuslarga yuqish yo`llariga qarab gaymorit quyidagi shakllarda kechadi:
Ushbu kasallik keng tarqalgan yallig'lanish kasalligi bo'lib, quyidagi sabablarga ko'ra rivojlanishi mumkin:
Gaymoritning kam uchraydigan sabablari:
Ko'pincha gaymorit bilan kasallanish kuz-qish davrida avj oladi, chunki bu vaqtda immunitet pasayadi va havo sovuq bo'ladi.
Kasallikning o'tkir turi birinchi navbatda burunning oqishi va isitma bilan namoyon bo'ladi. Bemorlarda quyidagi shikoyatlar bo`ladi:
Bemor peshona va yonoqlardagi og'riqdan shikoyat qiladi. Ba'zi hollarda chakka ham og`riydi. Nafas olish qiyinlashadi. Ikkala sinus yallig'langanda burun orqali nafas olishning iloji bo`lmaydi – faqat og`iz orqali nafas olinadi. Agar ko`z yosh kanali tiqilib qolsa, ko'z yoshlari oqadi.
Kasallikning dastlabki bosqichlarida burundan shaffof suyuqlik oqadi, ammo keyinchalik suyuqlik yopishqoq bo'lib, yashil rangga kiradi.
Surunkali turdagi kasallikning belgilari boshqacha. Remissiya kuzatilmaydi. Lekin bemor o`ta sovqotsa yoki shamollab qolsa, ushbu belgilar rivojlanadi:
Kasallikning surunkali turi davrida keratit, konyunktivit , rivojlanishi mumkin, burun teshiklarida yoriqlar paydo bo'lishi mumkin.
Tashxisni aniqlash uchun LOR shifokori bemor bilan suhbat o'tkazadi. Ushbu so'rov davomida burun tiqilishi va shilliq suyuqlikning ajralishi qancha vaqt davom etganligi, uning rangi va tuzilishi qanday ekanligi, bosh og'rig'i bo'lib turadimi va boshni egish bilan kuchayadimi, ovozda o`zgarishlar bo`lganmi, tana harorati me`yordami, bemor qachon stomatolog ko`rigidan o`tgan kabi savollarga javob olinadi.
Suhbatdan so'ng tekshiruv o'tkaziladi, uning davomida shifokor yonoqlarda shish, bosilganda og'riq bor yoki yo'qligini, bu og`riq ko'z bo'shlig`iga ta`sir qiladimi yoki yo'qligini aniqlaydi
Tekshiruvdan so'ng shifokor rinoskopiyani buyuradi. LOR-shifokor yiringli suyuqlik yoki shish kabi yallig'lanish belgilarini aniqlash uchun burun bo'shlig'ini maxsus qurilmada tekshiradi. Shundan so'ng bemor rentgen yoki ultratovush tekshiruviga yuboriladi. Bu tekshiruvlar sinuslardagi suyuqlik darajasini aniqlashga yordam beradi va kasallikning yiringli yoki kataral turini aniqlaydi.
Agar tashxisni aniq qo`yish imkoni bo`lmasa, u holda sinus punksiyasi amalga oshiriladi. Maxsus igna yordamida mahalliy anesteziyadan foydalangan holda, sinus burun orqali teshiladi va suyuqlik shpris bilan chiqariladi. Olingan suyuqlik yiringli bo'lsa, u holda sinus yiringdan tozalandi va dori vositasi yuboriladi.
Sinusdan olingan suyuqlik eng samarali antibakterial preparatni tanlash maqsadida kasallikka sabab bo'lgan mikroorganizmlarning turini aniqlash uchun bakteriologik tekshiruvga yuboriladi.
Shuningdek, ular Gering lampochkasidan foydalaniladi. Qorong'i xonada bemor og'ziga maxsus yonib turgan lampochka solinadi. Agar sinuslarda yallig'lanish bo'lsa, ularning o'rnida lampochkaning yorug'ligi qorayadi.
Gaymoritni davolash quyidagilarni o'z ichiga oladi:
Burundan yiringli suyuqlik chiqmagan hollarda mahalliy va umumiy preparatlarni qo'llash bilan konservativ davolash amalga oshiriladi.
Asoratlar ehtimolini istisno qilish uchun mazkur dori-darmonlardan foydalaniladi:
Jarrohlik yo`li bilan davolash
Sinuslarda yiringli suyuqlik to'planganda punksiya amalga oshiriladi. Ushbu protsedura mahalliy anesteziya yordamida shifoxonada amalga oshiriladi. Yiring punksiya orqali chiqariladi, so'ngra bo'shliq antiseptiklar bilan yuviladi. Burun yo'liga ko'p shikast etkazmaslik uchun oldin bo`shliqqa kateter kiritiladi, u orqali besh martadan yetti martagacha keyingi yuvish protseduralari o`tkaziladi.
Uyda sinusitni davolashning an'anaviy usullari
Kasallik rivojlanishining eng boshida uni xalq tabobati usullari bilan to'xtatish mumkin. Eng keng tarqalgan xalq davolanish usullari:
Vaqtida davolanmagan gaymorit quyidagilarni keltirib chiqaradi:
Kasallikning paydo bo'lishining oldini olish uchun:
Ushbu maqola faqat tanishish maqsadida joylashtirilgan va ilmiy material yoki professional tibbiy maslahat emas.
Dushanba - Shanba 08:00-17:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Juma 09:00-14:00
Shanba 09:00-12:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba, Seshanba, Chorshanba, Juma, Shanba 09:00-21:00
Payshanba 09:00-17:00
Dushanba, Seshanba, Chorshanba, Juma, Shanba 09:00-21:00
Payshanba 09:00-17:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba, Chorshanba, Juma 12:00-17:00
Seshanba, Payshanba, Shanba 08:30-12:00
Telefon raqamni ko'rish uchun bizning Telegram botga o'ting.
Telegramda raqamni ko'rish
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba, Chorshanba, Juma 09:00-15:30
Seshanba, Payshanba, Shanba 09:00-16:00
Ish vaqti belgilanmagan
Telefon raqamni ko'rish uchun bizning Telegram botga o'ting.
Telegramda raqamni ko'rish
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Juma 08:00-13:00
Shanba 08:00-12:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 09:00-15:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 09:00-14:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 09:00-14:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Belgilangan raqamga chegirma uchun promo-kod bilan SMS-xabar jo'natildi
