Ataksiya

Ataksiya quyidagilar natijasida paydo bo‘lishi mumkin:

• bosh miya jarohati;
• gidrotsefaliya (bosh miyada suyuqlik to‘planishi);
• miya yoki bosh suyagining tug‘ma rivojlanish nuqsonlari;
• ensefalit;
• ishemik insult;
• serebral falaj;
• bolalar epilepsiyasi;
• xavfli o'smalar;
• abssesslar.

Sensitiv ataksiya sindromi miyaning orqa stvollari, periferik tugunlari, orqa nervlari, ko‘ruv do‘mbog‘i yoki miya tepa bo‘lagining zararlanishidan kelib chiqadi.

Miyacha ataksiyasi miyacha chuvalchangi, uning oyoqlari va yarim sharlari zararlanganida, ko‘pincha ensefalit yoki sklerozda boshlanadi.

Vestibulyar shakli vestibulyar apparat, jumladan miya stvoli yadrolari, chakka bo‘lagidagi po‘stloq markazi, vestibulyar nerv yoki labirintning izdan chiqishi bilan bog‘liq.

Po‘stloq ataksiyasi peshona-ko‘priksimon miya sistemasidagi o‘zgarishlar tufayli miyaning peshona qismi zararlangan mahallarda boshlanadi.

Ataksiyaning irsiy xillari autosom-dominant yoki autosom-retsessiv tipda o‘tishi mumkin.

Ataksiyaning umumiy belgilari quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

• Bosh aylanishi
• Ko'ngil aynishi
• Nutqning buzilishi
• Yozuvdagi o‘zgarishlar
• Harakat koordinatsiyasining buzilishi
• Titroq
• Yurishdagi qiyinchiliklar
• Qusish
• Mushak tonusining o‘zgarishi
• Ko‘rish qobiliyatining buzilishi

Ushbu alomatlar ataksiya turi va uning og‘irlik darajasiga qarab o‘zgarishi mumkin.

Ataksiyani mustaqil davolash mumkin emas; nevrolog maslahati zarur. Davolash odatda kasallikning asosiy sababini bartaraf etishga qaratilgan, masalan:

• O‘smani olib tashlash
• Qon quyilishini bartaraf etish
• Orqa miya chuqurchasi bosimining pasayishi (Arnold-Kiari anomaliyasi)
• Abssessni olib tashlash
• Qon bosimining normallashishi

Bundan tashqari, davolash quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

• Diskoordinatsiyani kamaytirish va mushaklarni mustahkamlash uchun maxsus gimnastika mashqlari
• Umumiy quvvatlantiruvchi vositalar: V guruh vitaminlari, serebrolizin, antixolinesteraza preparatlar, ATF

Teleangiektaziya ataksiyasi uchun immunitet tanqisligini korreksiyalovchi dorilar va immunoglobulin yuborish kursi buyuriladi. Fridreyx ataksiyasini davolashda E vitamini, riboflavin, qahrabo kislotasi va Koenzim Q10 kabi mitoxondriya funksiyalarini qo‘llab-quvvatlovchi dorilar kiradi.

Ataksiya ko‘pincha irsiy moyilligi bor odamlarda uchraydi. Xavf guruhiga quyidagi bemorlar ham kiradi:

• Xavfli o‘smalar
• Epilepsiya
• ensefalit
• Bosh miya yoki bosh suyagining rivojlanish nuqsonlari
• Miya qon aylanishining buzilishi

Irsiy ataksiya bilan bolalar tug‘ilishining oldini olish uchun quyidagilar muhimdir:

• Qarindoshlar o‘rtasidagi nikohdan qochish
• Yuqumli kasalliklarni o‘z vaqtida davolash
• Arterial bosimni nazorat qilish
• Bosh miya jarohatiga olib kelishi mumkin bo‘lgan sport turlaridan voz kechish
• Mehnat va dam olish rejimiga rioya qilish, ratsional ovqatlanishni nazorat qilish