Arterial gipertoniya

Sabablari
Arterial gipertoniya belgilari
Diagnostika
Arterial gipertoniyani davolash
Xavf
Oldini olish
Parhez
Shifokor qabuliga yozilish

Arterial gipertoniya - bu jismoniy zo‘riqish yoki hissiy stressdan keyin o‘z-o‘zidan normal holatga qaytmaydigan doimiy arterial bosimning ko‘tarilishi. Gipertenziyada bosimni pasaytirish uchun maxsus dori vositalari zarur.

Arterial gipertoniyani davolovchi barcha shifokorlarni ko‘rish

Arterial gipertoniya - bu qon bosimining doimiy ko‘tarilishi bo‘lib, u o‘z-o‘zidan pasaymaydi va dori-darmonlar bilan davolashni talab qiladi. Bosimning normal ko‘rsatkichlari 100/60 dan 140/90 mm sim. ust. gacha o‘zgaradi.

Sabablari

Arterial gipertenziyaning sabablari to‘liq aniqlanmagan, ammo u quyidagi sabablarga ko‘ra kelib chiqishi mumkin:

Almashuv buzilishlari: Kalsiy va natriy almashinuvi bilan bog‘liq muammolar.
Stress: Uzoq vaqt stress holatida bo‘lish.
Vegetativ nerv sistemasining buzilishi.
Endokrin buzilishlar: Masalan, gormonal buzilishlar (menopauza, homiladorlik, oral kontratseptivlar).
Buyrak kasalliklari: Tomirlar tonusiga ta’sir qiluvchi spetsifik oqsillarning chiqarilishi.

Xavf omillari quyidagilardan iborat:

Yoshi: Gipertoniya ko‘pincha keksalarda uchraydi.
Semirish.
Irsiyat.
Chekish va alkogolizm.
Stress.
Xolesterinning yuqori darajasi.
Uyqu yetishmasligi va haddan tashqari charchash.
Gipodinamiya.
Noqulay ekologiya.
Muvozanatsiz ovqatlanish: Tuz va yog‘larni ortiqcha iste’mol qilish.

Arterial gipertoniya belgilari

Arterial gipertoniya qon bosimi va zararlangan a’zolar darajasiga qarab har xil simptomlar bilan namoyon bo‘ladi. Dastlabki belgilarga quyidagilar kiradi:

Ko'ngil aynishi
Uyqusizlik
Holsizlik
Boshning orqa sohasida og‘riq
Bosh aylanishi
Boshdagi og‘irlik
Tez yurak urishi
Boshdagi shovqin

Keyinroq paydo bo‘lishi mumkin:

Jismoniy faollikda hansirash;
Yuzning qizarishi va kuchli terlash;
Barmoqlarning uvishishi;
Sovuqsimon tremor;
Shishlar (shu jumladan qovoqlarning shishi);
Ko‘z oldida pashshalarning miltillashi;
Yurak sohasidagi to‘mtoq og‘riqlar;
Ko‘rish o‘tkirligining pasayishi.

Bunda bosim ko‘pincha 140-160/90-95 mm simob ustunidan yuqori bo‘lib qoladi.

Agar sizda ham shunga o`xshash belgilar borligini aniqlasangiz, darhol shifokorga murojaat qiling. Kasallikning oqibatlarini bartaraf etishdan ko`ra oldening olish osonroq

Diagnostika

Buyraklar va siydik yo'llarini KT qilish

Yurak va qon tomirlarini UZI qilish

Qorin bo'shlig'i UZI qilish

Oftalmoskopiya

Elektrokardiografiya (EKG)

Exokardiyografiya (EXOKG)

Biokimyoviy qon tahlili

Oddiy urografiya

Umumiy siydik analizi

Rehberg testi

Umumiy qon tekshiruvi

Arterial gipertoniyani tashxislashda shifokor quyidagi maqsadlarni qo‘yadi:

Yuqori bosimni tasdiqlash;
Ikkilamchi gipertenziyani istisno qilish;
Zararlangan nishon a’zolarni aniqlash;
Kasallik bosqichi va darajasini baholash;
Asoratlar xavfini aniqlash.

Bosimni baholash uchun:

5 daqiqa dam olgandan keyin tinch holatda o‘lchanadi.
Tekshiruvdan bir soat oldin chekish, ovqat, qahva va choydan voz kechiladi.
Bosim o‘tirgan, turgan yoki yotgan holda, yurak darajasida manjet bilan, uni tirsak bukilishidan 2,5 sm balandlikda ushlab turib o‘lchanadi.
O‘lchashlar ikkala qo‘lda amalga oshiriladi. Farq 5 mm simob ustunidan ortiq bo‘lsa, yuqoriroq bosim bilan qo‘lda davom ettiriladi.

Laboratoriya tadqiqotlari va boshqa qo'shimcha tadqiqotlar:

Arterial gipertoniyani davolash

Arterial gipertoniyani davolash quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

Parhez: ko‘p magniy va kaliy, kamroq tuz.
Og‘irligi: kamaytirilsin.
Odatlar: chekish va alkogoldan voz kechish.
Faollik: sport bilan shug‘ullanish.

Preparatlar:

Gipotenziv vositalar.
Dezagregantlar.
Diuretiklar.
β-adrenoblokatorlar.
Sedativ preparatlar.

Maqsad:

Bosimni normallashtiring.
Progressiyani to‘xtatish.
Asoratlarning oldini olish.

Sanatoriyda davolanish:

Vannalar, girudoterapiya, fitoterapiya, LFK.

Xavf

Xavfli arterial gipertoniya nishon a’zolar (ko‘z, yurak, buyrak, miya) tomirlarining surunkali zararlanishiga olib keladi, bu esa quyidagilarga olib kelishi mumkin:

Insult (ishemik/gemorragik);
Stenokardiya;
Miokard infarkti;
Yurak astmasi;
O‘pka shishi;
Urmiya;
To‘r pardaning ajralishi;
Aortaning qatlamlarga ajratuvchi anevrizmasi.

Yuqori bosim fonida o‘tkir holatlar o‘limga olib kelishi mumkin. Stress, toliqish yoki ob-havoning o‘zgarishi natijasida yuzaga kelgan gipertoniya krizlari uzoq vaqt davomida qon bosimining ko‘tarilishiga olib keladi, bu esa bemorning kundalik faoliyatini buzadi.

Oldini olish

Arterial gipertoniyaning oldini olish asosiy xavf omillarini bartaraf etishni o‘z ichiga oladi:

Zararli odatlar;
Ortiqcha vazn;
Stress;
Jismoniy charchoq;
Noto‘g‘ri ovqatlanish;
Kam harakatli hayot tarzi.

Gipertoniyaga moyil odamlar uchun o‘rtacha jismoniy zo‘riqish, psixologik bo‘shashtirish va gipoxolesterinli va kam tuzli parhezga rioya qilish foydali. Gipertoniya alomatlarida zudlik bilan shifokorga murojaat qilish, qon bosimini nazorat qilish va buyurilgan dorilarni qabul qilish muhimdir.