Appenditsit – bu ko'richak qo'shimchasidagi yallig'lanish jarayoni (chuvalchangsimon o’simta yoki appendiks). Kasallik o'tkir yoki surunkali bo'lishi mumkin.
Statistikaga ko'ra, appenditsit qorin bo'shlig'ining boshqa kasalliklariga qaraganda ancha keng tarqalgan. Shunday qilib, u taxminan 89% ni tashkil qiladi. U erkaklar va ayollarda bir xil darajada uchraydi. Ta'kidlanishicha, 10-30 yoshdagi odamlarda ko'richak qo'shimchasining yallig'lanishi boshqalarga qaraganda ko'proq uchraydi.
Appendiks - bu ko'richakning boshlang'ich (rivojlanmagan) qo'shimcha qismi. Ko’rinishidan u bir tomondan ichak bo'shlig'iga kichik huni shaklidagi teshik orqali bog'langan cho'zinchoq ingichka naychaga (uzunligi 5-15 sm) o'xshaydi. Bundan tashqari, qo'shimchada tutqich mavjud bo'lib, uni mahkamlaydi yoki harakatga keltiradi.
Inson tanasiga bu rivojlanmagan qo'shimcha nima uchun kerakligi hali ham aniq emas. U zararli moddalarni ushlab qoladi, shilliq sekretsiyani chiqaradi va sog'lom ichak mikroflorasini ta'minlaydi.
Apenditsit o'tkir yoki surunkali bo’ladi. Birinchi holda, u quyidagicha tasniflanadi:
Ko'richak qo'shimchasining surunkali yallig'lanishi 3 xil bo’ladi:
Bu appendiksning atrofiyasiga, appendiks devorlarida granulyatsiya to'qimalarining o'sishiga olib keladi. Appendiks tuynugida seroz suyuqlik to'planib qolsa, kista paydo bo'ladi.
Appendiks yallig'lanishining aniq sabablari topilmagan. Kasallik nomlangan segmentda yashovchi bakterial mikroorganizmlar tomonidan qo'zg'atiladi, deb ishoniladi. Agar odam sog'lom bo'lsa, ular uning sog'lig'iga zarar etkaza olmaydi, chunki ular limfoid to'qima va shilliq pardalarga kira olmaydi.
Ammo immunitetning pasayishi bilan bu mikroorganizmlar membranalarda tarqala boshlaydi, tez progressiv yallig'lanish jarayoni paydo bo'ladi.
Shuningdek, shifokorlar appenditsitning bo’lishi mumkin bo'lgan sabablari deb quyidagilarni aytishadi:
Apenditsit juda tez rivojlanadi, shuning uchun uning belgilari har doim yorqin bo'ladi. Ammo bu shifokor oldindan tekshiruvsiz to'g'ri tashxis qo'yishi mumkin degani emas. Kasallikning dastlabki belgilari "o'tkir qorin"atamasi bilan tavsiflanadi. Bu shuni anglatadiki, bemor qattiq og'riqni boshdan kechiradi.
Bolalar va kattalardagi appendiks yallig'lanishining umumiy belgilari orasida:
Kuchli og'riqni keltirib chiqaradigan narsani aniqlash uchun shifokor bemorni tekshiruvdan o'tkazadi. Uning davomida u shikoyatlar qachon paydo bo'lganligini, og'riq qayerda sezilganligini, bemor so'nggi kun davomida nima yeb-ichganini, surunkali/o'tkir kasalliklarga chalinganligini, bolaligida qanday kasal bo'lganligini, yaqin qarindoshlarida oshqozon-ichak kasalliklari mavjudligini va boshqalarni aniqlaydi.
Shu bilan birga, jarroh og'riqli qorinni asta ushlab ko’radi, terini, shilliq pardalarni tekshiradi.
Shuningdek, appenditsit diagnostikasi laboratoriya tekshiruvlarini o'tkazishni o'z ichiga oladi:
Bundan tashqari, agar bemorning ahvoli imkon bersa, undan siydik tizimi va oshqozon-ichak traktining ishini baholash, parazitlar mavjudligini istisno qilish uchun siydik va axlat analizlarini o'tkazish so'raladi.
UZI tekshiruvida tashxischi appendiksni lokalizatsiyasini va u bilan sodir bo'layotgan o'zgarishlarni ko'radi. Bunga parallel ravishda buyraklar, jigar, o't pufagi kasalliklari bor-yo'qligini tekshiradi.
Jarrohlikka murojaat qilmasdan appenditsitni davolash va og'riqdan xalos bo'lish mumkin emas. Yallig'langan qo'shimchani majburiy olib tashlash kerak. Shuning uchun appenditsitning dastlabki tashxisi tasdiqlangan bemor darhol jarrohlik aralashuvga tayyorlana boshlaydi. U dushga olib boriladi, klizma qilinadi, siydik pufagini bo'shatish buyuriladi.
Keyin ular operatsiya xonasiga olib boriladi, u erda yallig'langan qurtsimon o’simta olib tashlanadi. Operatsiya murakkab toifaga kirmaydi. Uni ikki xil usulda bajarish mumkin:
Ikkinchi variant bugungi kunda tobora ko'proq foydalanilmoqda, chunki u minimal invaziv bo'lib, bemorlarga davolanishdan keyin tezroq tiklanishiga imkon beradi va operatsiyadan keyingi asoratlarni rivojlanish xavfini kamaytiradi. Bundan tashqari, laparoskopik operatsiyalar tanada sezilarli iz qoldirmaydi, bu ham muhim ahamiyatga ega.
Appendiksni olib tashlash bo'yicha operatsiyadan so'ng, bemorga bir yarim oy davomida jismoniy faollikni kamaytirish tavsiya etiladi. Shuningdek, u terapevt va jarroh tomonidan kuzatilishi kerak, chandiqning holati diqqat bilan kuzatib boriladi.
Apendiksni olib tashlagandan keyin parhez shirinliklar, xamir ovqatlar, yog'li go'sht, spirtli ichimliklar, qahva, yarim tayyor mahsulotlar, ziravorlardan voz kechishni o'z ichiga oladi. Tvorog, sho’rva, don, meva va sabzavotlarga e'tibor qaratib, kichik porsiyalarda eyish kerak.
Appenditsit quyidagilarga olib kelishi mumkin:
Appenditsit rivojlanishini 100% oldini olish mumkin emas. Lekin oddiy qoidalarga rioya qilish orqali appendiks yallig'lanish xavfini kamaytirishingiz mumkin:
Ushbu maqola faqat kognitiv maqsadlar uchun joylashtirilgan va ilmiy material yoki professional tibbiy maslahat emas.
Dushanba, Chorshanba, Juma 14:00-17:00
Ish vaqti belgilanmagan
Telefon raqamni ko'rish uchun bizning Telegram botga o'ting.
Telegramda raqamni ko'rish
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 08:00-14:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 09:00-15:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 09:00-15:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 09:00-16:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Shanba 09:00-17:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Juma 09:00-13:00
Shanba 09:00-12:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Juma 08:30-13:00
Shanba 08:30-12:00
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Juma 08:30-16:30
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Dushanba - Juma 09:30-16:30
Shanba 15:00-16:30
Operatorga uning telefon raqamini med24.uz saytidan olganingizni ayting.
Belgilangan raqamga chegirma uchun promo-kod bilan SMS-xabar jo'natildi
